كليدواژه :
آفتابگردان , عناصر غذايي پرمصرف و كم مصرف , عملكرد دانه , روغن دانه
چكيده فارسي :
آفتابگردان (.Helianthus annuus L) نقش مهمي در تأمين روغن نباتي مورد نياز كشور دارد و تأمين عناصر غذايي گياه در خاك جهت حصول عملكرد بالا و كيفيت مطلوب دانه آن ضروري مي‌باشد. اين آزمايش به منظور بررسي تأثير تيمارهاي كودي عناصر غذايي پرمصرف و كم مصرف بر عملكرد دانه و ساير صفات زراعي آفتابگردان انجام شد. در اين آزمايش تأثير سيزده تيمار كودي به عنوان فاكتور اصلي بر صفات زراعي دو رقم هيبريد آفتابگردان شامل هاي‌سان 33 و اروفلور به عنوان فاكتور فرعي در يك آزمايش كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اثر متقابل معني‌داري بين تيمارهاي كودي و ارقام وجود داشت و تأثير تيمارهاي كودي وابسته به رقم بود. به طور كلي تمام تيمارهاي كودي داراي عناصر غذايي Fe ,K, P, N Mn , Zn, موجب كاهش معني‌دار يا غير معني‌دار ميانگين‌هاي قطر طبق، وزن هزار دانه، عملكرد دانه در بوته، عملكرد دانه در واحد سطح در رقم اروفلور گرديد. در رقم هاي‌سان 33 افزودن عناصر غذايي N ، P و K تأثير معني‌داري بر عملكرد دانه نداشت. تأثير كودهاي شيميايي داراي Zn يا Mn به صورت مخلوط با خاك و يا محلول‌پاشي بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در رقم هاي سان 33 معني‌دار نبود. اضافه كردن كود آهن دار (سكسترون) به خاك موجب افزايش معني‌دار عملكرد دانه در رقم هاي‌سان33 شد، ولي تأثير معني‌داري بر درصد روغن دانه آن نداشت، به طوري كه در اين رقم تيمارهاي شاهد، NPK و NPK + Fe به ترتيب داراي عملكرد دانه برابر 4946 ، 5155 و 7090 كيلوگرم در هكتار و مقدار روغن دانه برابر 72/40، 10/43 و 07/43 درصد بودند. تأثير تيمارهاي كودي بر درصد روغن دانه معني‌دار نبود، بنابراين تغييرات عملكرد روغن در تيمارهاي مختلف ناشي از تغييرات عملكرد دانه آنها مي‌باشد. ضرايب هم‌بستگي و تجزيه رگرسيون نشان داد كه تغييرات عملكرد دانه بيشتر و به ترتيب اهميت ناشي از تغييرات وزن دانه و قطر طبق بود. به طور كلي به نظر مي‌رسد در خاك مورد آزمايش اضافه كردن كود آهن دار به خاك از لحاظ اقتصادي حائز اهميت باشد و مي‌تواند موجب افزايش عملكرد دانه و روغن در رقم هاي‌سان 33 شود.
چكيده لاتين :
Sunflower (Helianthus annuus L.) can have an important role in vegetable oil production. Also, appropriate soil fertility is necessary to obtaine higher seed yield and quality of the crop. This experiment was conducted to investigate the effect of fertilizer treatments of macro and micronutrients on seed yield and other agronomic traits in sunflower. The effects of thirteen fertilizer treatemts (as main factor) were investigated on agronomoic traits of two hybrid cultivars, "HiSun33" and "Euroflor" (as sub factor) in a randomized complete block design with three replications. The results showed that there was significant interaction between fertilizer treatments and cultivars for most of the traits and the effects of fertilizer treatments were dependent on the cultivar. Almost all of the fertilizer treatments of N, P, K, Fe, Zn and Mn either significantly or non-significantly decreased the means of head diameter, 1000-seed weight, seed yield/plant, seed yield and oil yield in Euroflor cultivar however, in HiSun33 cultivar, each of N, P, and K fertilizers had no significant effect on seed yield. Application of Zn and Mn fertilizer in soil or spraying them on plants had no significant effect on seed yield and yield components in HiSun33 cultivar however, application of Fe feritilizer (Sequestrene) significantly increased the seed yield of this cultivar and had no significant effect on its seed oil. In HiSun33, seed yield and oil content for treatments of control, NPK and NPK+Fe were 4946, 5155 and 7090 kg/ha and 40.72, 43.10 and 43.07 %, respectively. The effects of fertilizer treatments on oil concentration of seed were not significant, thus the variation of oil yield was due to the seed yield. The correlation coefficients and regression analysis showed that seed weight and head diameter were most important seed yield components,. In general, it seems that in a soil conditions like that of this experiment, Fe fertilizer can increase seed and oil yield in HiSun33 cultivar.
