بررسي تغييرات ميزان آتروپين واسكوپولامين و ويژگي‌هاي رشدي گياه دارويي Atropa belladonna L. تحت تأثيركودهاي زيستي و شيميايي

Study on Changes of Atropine and Scopolamine Content and Growth Characteristics of Atropa belladonna L. affected by Bio-fertilizers and Chemical-fertilizers

امروزه بكارگيري باكتري­هاي محرك رشد (PGPR)[2] يكي از راهكارهاي بهبود رشد و ويژگي­هاي فيتوشيميايي گياهان دارويي مي­باشد. اين تحقيق در مزرعه تحقيقاتي پژوهشكده گياهان دارويي جهاد دانشگاهي در سال 1395 به‌صورت فاكتوريل و بر پايه طرح آماري بلوك­هاي كامل تصادفي انجام ­شد. باكتري­هاي محرك رشد شامل عدم ­تلقيح، سودوموناس، ازتوباكتر، سودوموناس+ ازتوباكتر، تيوباسيلوس+ گوگرد به‌عنوان عامل اول، و كود شيميايي شامل عدم مصرف كود شيميايي يا شاهد، 50 درصد و 100 درصد كود شيميايي توصيه شده به عنوان عامل دوم اين آزمايش بودند.آلكالوئيدهاي گياه در مرحله گلدهي و با استفاده از حلال­هاي كلروفرم، متانول و آمونياك استخراج و مقدار آتروپين و اسكوپولامين با استفاده از دستگاه كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC) اندازه­گيري شد. نتايج نشان داد كه كودهاي زيستي و شيميايي و اثر متقابل آنها بر صفات رشدي و ميزان آتروپين و اسكوپولامين برگ و ريشه تأثير معني­داري داشته­اند (p<0.01). بيشترين مقدار عملكرد بيولوژيك در تيمار سودوموناس با 100 درصد كود شيميايي توصيه شده مشاهده شد. بيشترين ميزان آتروپين و اسكوپولامين در برگ به‌ترتيب مربوط به تيمارسودوموناس با 50 درصد كود توصيه شده و تيمار عدم استفاده از كود زيستي با 50 درصد كود شيميايي توصيه شده بود. بيشترين ميزان آتروپين ريشه مربوط به تيمار سودوموناس با عدم استفاده از كود شيميايي توصيه شده بود و بيشترين ميزان اسكوپولامين ريشه در تيمار سودوموناس با 100 درصد كود توصيه شده مشاهده شد. بنابراين بيشترين عملكرد بيولوژيك و ميزان آتروپين در برگ و ريشه و همچنين ميزان اسكوپولامين ريشه در گياه شابيزك با كاربرد باكتري سودوموناس حاصل شده ­است.

Nowadays, the use of Plant Growth Promoting Rhizobacter (PGPR) as a biofertilizers is one of the ways to improve growth and phytochemical characteristics of medicinal plants. This study was carried out as a factorial experiment based on randomized complete block design with a randomized complete block design with 3 replications in the research farm of the Institute of Medicinal Plants - ACECR in 2017.The growth-promoting bacteria as a first factor were non-inoculation, Pseudomonas, Azotobacter, Pseudomonas + Azotobacter, and Thiobacillus + Sulfur. The chemical fertilizers as a second factor were no fertilizer or control, 50% recommended fertilizer and 100% recommended fertilizer. At flowering stage, the alkaloids were extracted by using chloroform, methanol and ammonia solvents. The amount of atropine and scopolamine was measured by High-performance liquid chromatography (HPLC). The biological and chemical fertilizers, as well as their interaction effect had significant effect (p<0.01) on growth traits, atropine and scopolamine content of leaf and root. The maximum biological yield was observed in Pseudomonas with 100% of recommended fertilizer. The highest amount of leaves atropine and scopolamine was related to Pseudomonas with 50% fertilizer and non-biofertilizer treatment with 50% recommended fertilizer, respectively. The highest amount of root atropine was related to Pseudomonas without chemical fertilizer application. The highest content of root scopolamine was observed in treatment of Pseudomonas with 100% recommended. Therefore, the highest biological yield and the amount of atropine in leaves and roots, as well as the scopolamine content of the root were obtained using Pseudomonas application.