پديد آورندگان :
نريماني، رسول دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , مقدم، محمد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , قاسمي پيربلوطي، عبدالله دانشگاه آزاد اسلامي، واحد شهرقدس
كليدواژه :
نرال , شوري , ژرانيال , بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) , اسيد هيوميك , اسانس
چكيده فارسي :
شوري يكي از مهمترين تنشهاي اكولوژيكي است كه باعث كاهش قابليت توليد محصول ميشود. اسيد هيوميك به‌عنوان يك اسيد آلي و آسكوربات به‌عنوان يك آنتياكسيدان قوي ميتوانند در جهت بهبود عملكرد گياهان در شرايط تنش شوري مؤثر واقع شوند. در اين تحقيق به‌منظور بررسي تأثير اسيد آسكوربيك و اسيد هيوميك بر ميزان و تركيبات شيميايي اسانس گياه (Dracocephalum moldavica L.) تحت تنش شوري، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي در سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1394-1395 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل شوري در چهار سطح (0، 50، 100 و 150 ميليمولار)، اسيد هيوميك و اسيد آسكوربيك در سه سطح (0، 100 و 200 ميليگرم در ليتر) بود.اسانس گياه از سرشاخههاي هوايي گلدار و به روش تقطير با بخار آب از طريق دستگاه كلونجر استخراج و با استفاده از روشهاي كروماتوگرافي گازي و كروماتوگرافي گازي متصل به طيفسنج جرمي اجزاي تشكيل دهنده آن تفكيك و شناسايي گرديد. ميزان اسانس با افزايش تنش شوري بهشدت كاهش يافت و كاربرد تعديل كنندههاي تنش شوري (هيوميك و آسكوربيك اسيد) سبب بهبود اين صفت گرديد. بهطوري كه در تنش 150 ميليمولار شوري به كمترين ميزان خود (2/0 درصد) رسيد و كاربرد اسيد هيوميك 200 ميليگرم در ليتر سبب افزايش 61/51 درصدي اسانس نسبت به تيمار شاهد گرديد. بيشترين اجزاي تشكيل دهنده اسانس بادرشبو در تيمار شاهد (عدم كاربرد تعديل كنندهها و شرايط بدون شوري) شامل ژرانيال (65/36 درصد)، نرال (94/31 درصد)، ژرانيول (56/15 درصد)، ژرانيل استات (66/11 درصد)، ترانس- 2،4- هپتادينال (25/1 درصد)، لينالول (09/1 درصد)، پولگون (95/0 درصد) و وربنول (4/0 درصد) ميباشد كه 5/99 درصد از اجزاي اسانس را شامل ميشوند. در تيمار 100 ميليگرم در ليتر اسيد هيوميك در سطوح مختلف تنش شوري تعداد زيادي تركيب نسبت به تيمار شاهد و كاربرد تعديل كنندههاي تنش شوري (كاربرد 100 و 200 ميليگرم در ليتر اسيد آسكوربيك و 200 ميليگرم در ليتر اسيد هيوميك) مشاهده شد. ازجمله اين تركيبها ميتوان به آلفا-پينن، بتا-پينن، كامفن، كامفور، آلفا-توژون، نرول و تيمول اشاره كرد.
چكيده لاتين :
Salinity is one of the most important ecological stresses which reduces productivity. Humic acid as an organic acid and ascorbate as a strong antioxidant can be effective in improving plant yield under salinity stress.In this study, to investigate the effect of ascorbic acid and humic acid on the amount and chemical constituents of essential oil (Dracocephalum moldavica L.) under salinity stress, a factorial experiment in a completely randomized design with three replications was conducted at research greenhouse of faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. Treatments included salinity at four levels (0, 50, 100 and 150 mM), humic acid and ascorbic acid at three levels (0, 100 and 200 mg / l).The aerial parts of plant in blooming were collected and were extracted by steam distillation method using Clevenger apparatus and its components were separated and identified by gas chromatography and gas chromatography coupled to mass spectrometry. The essential oil content decreased with increasing salinity stress and application of salt stress moderators (ascorbic acid and humic acid) improved this trait. So that at 150 mM salinityit reached to the lowest level (0.2%) and application of 200 mg / l humic acid increased 51.61% of essential oil compared to control. Most of the essential oil constituents in control treatment (no use of moderators and no salinity conditions) were geranial (36.65%), neral (31.94%), geraniol (15.56%), geranyl acetate (0.66), Trans- 4,2- heptadienal (1/25%), linalool (1.09%), pulegone (0.95%) and verbenol (0.4%) which included 99.5% of the essential oil components respectively by 36.65, 31.94, 15.56, 11.66, 1.25, 1.09, 0.95 and 0.4 percent. In different levels of salinity stress with 100 mg/l of humic acid treatment and application of salt stress moderators (100 and 200 mg/l ascorbic acid and 200 mg/l of humic acid) a large number of combinations was observed compared to control treatment. These includedalpha-pinene, beta-pinene, camphene, camphor, alpha-thujone, nerol and thymol.
