پديد آورندگان :
محمدي، حسين دانشگاه شهركرد - دانشكده كشاورزي , خدام باشي امامي، محمود دانشگاه شهركرد - دانشكده كشاورزي , رضايي، عبدالمجيد دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
اثر ژن , تركيب پذيري , تلاقي‌هاي داي آلل , قابليت توارث , گندم
چكيده فارسي :
به منظور برآورد قابليت‌هاي تركيب‌پذيري عمومي و خصوصي و ساير پارامترهاي ژنتيكي مربوط به عملكرد و اجزاي آن، از تلاقي‌هاي داي آلل يك طرفه 9 رقم گندم استفاده گرديد. در اين بررسي، نتاج F2 به همراه والدها در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد مورد ارزيابي قرار گرفتند. تفكيك ميانگين مربعات ژنوتيپ‌ها به ميانگين‌هاي مربعات قابليت تركيب‌پذيري عمومي (GCA) و خصوصي (SCA) به روش 2 و مدل مختلط گريفينگ مبين وجود اختلاف بسيار معني‌دار بين ارقام از نظر قابليت تركيب‌پذيري عمومي براي كليه صفات مورد بررسي بود. قابليت تركيب‌پذيري خصوصي تلاقي‌ها براي تمام صفات به جز طول برگ پرچم، طول سنبله اصلي، ارتفاع بوته و عملكرد دانه در بوته معني‌دار گرديد. نسبت بالاي ميانگين مربعات GCA به ميانگين مربعات SCA براي طول برگ پرچم، طول سنبله اصلي، ارتفاع بوته و عملكرد دانه در بوته حاكي از اهميت بسيار زياد اثرات افزايشي ژن‌ها و اثرات ناچيز غير افزايشي در بروز اين صفات بود. براي صفات عرض برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله اصلي و طول آخرين ميانگره سهم واريانس افزايشي ژن‌ها و براي صفت وزن آخرن ميانگره سهم واريانس غير افزايشي ژن‌ها در كنترل ژنتيكي صفت بيشتر بود. با توجه به برآوردهاي ميانگين درجه غالبيت عمل ژن براي طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، ارتفاع بوته، عملكرد دانه در بوته، طول سنبله اصلي، طول آخرين ميانگره و وزن آخرين ميانگره از نوع غالبيت نسبي بود. بر اساس برآورد اثرات GCA رقم سفيد علي آباد براي صفات طول برگ پرچم ، عرض برگ پرچم، ارتفاع بوته، عملكرد دانه در بوته، طول سنبله اصلي و طول آخرين ميانگره تركيب پذير عمومي مناسبي است.
چكيده لاتين :
Half diallel crosses of nine Iranian wheat cultivars were used to estimate the general and specific combining ability effects and other genetic parameters related to yield and its components. Parents with F2 generations were evaluated at Research Farm, College of Agriculture, University of Shahrekord, in a randomized complete block design with 3 replications. Partitioning of genotypes mean squares to GCA and SCA mean squares based on Griffing’s method 2 and mixed model indicated high significant differences among cultivars in their GCA values for all traits. There were significant differences among crosses in their SCA values for all traits except for flag leaf length, main spike length, plant height and grain yield per plant. The high ratio of GCA to SCA mean squares implied the importance of additive gene effects in the appearance of flag leaf length , main spike length, plant height and grain yield per plant. For flag leaf width, grain number per main spike and peduncle length , the contributions of additive gene effects and for peduncle weight, the contributions of non- additive gene effects were higher. According to the estimates of average degree of dominance, the gene actions for flag leaf length, flag leaf width, plant height, grain yield per plant, main spike length, peduncle length and peduncle weight were partial dominance. The GCA effects indicated that Sefid – Aliabad cultivar was the suitable general combiner for flag leaf length , flag leaf width, plant height , grain yield per plant , main spike length and peduncle length.
