ارزيابي خصوصيات جوانه‌زني، مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي كنجد(sesamum indicum L) تحت تاثير تيمار‌هاي مختلف امواج فراصوت

Evaluation of germination, physiological and morphological characteristics of sesame (sesamum indicum L.) under different ultrasound treatment

به منظور بررسي اثر شدت (20- 30 و 40 كيلو هرتز ) و مدت زمان استفاده از امواج فراصوت (2- 4- 6 و 8 دقيقه ) بر خصوصيات جوانه‌زني، فيزيولوژيكي و مورفولوژيكي كنجد، دو آزمايش جداگانه به صورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملا تصادفي در آزمايشگاه و گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي شاهرود انجام شد. در آزمايش اول، درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، ميانگين زمان لازم براي جوانه‌زني، متوسط جوانه‌زني روزانه، ضريب يكنواختي جوانه‌زني، درصد جوانه‌‌هاي غير‌طبيعي، بنيه گياهچه، طول ريشه‌چه و ساقه‌چه و برخي شاخص‌هاي فيزيولوژيكي از جمله ميزان فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز و سوپراكسيدديسموتاز اندازه‌گيري شد. در آزمايش دوم درصد و سرعت سبز شدن و شاخص‌هاي مورفولوژيكي شامل ارتفاع بوته، تعداد و سطح برگ، طول ريشه و ساقه، نسبت طول ريشه به ساقه و بيوماس كل اندازه‌گيري شد. فاكتور مدت زمان استفاده از امواج فراصوت به طور معني‌داري تمام صفات مورد مطالعه در هر دو آزمايش را تحت تاثير قرار داد به گونه اي كه بيشترين و كمترين ميانگين بدست آمده به ترتيب مربوط به سطح 8 و 2 دقيقه كاربرد امواج فراصوت بود. عامل شدت امواج مورد استفاده نيز بر اكثر صفات مورد بررسي معني‌دار بود و بيشترين و كمترين ميانگين صفات به ترتيب در شدت 40 و 20 كيلو ‌‌هرتز بدست آمد. اثر متقابل شدت و مدت زمان كاربرد امواج فراصوت نيز در اغلب صفات معني‌دار گرديد. بر طبق نتايج بدست آمده مي‌توان چنين نتيجه‌گيري كرد كه كاربرد امواج فراصوت توانست تا حدود زيادي خصوصيات جوانه‌زني، مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي را در گياه كنجد بهبود بخشد.

In order to evaluate the effects of ultrasound intensity (20-30, 40 kHz) and ultrasound exposure time (2- 4- 6 and 8 minutes) on germination, physiological and morphological characteristics of sesame, two separate experiments were performed in laboratory and research greenhouse of Shahrood University of Technology. The trials arranged in a factorial experiment based on a randomized complete block design with four replications. In the first experiment, germination percentage, the speed of germination, mean germination time, mean day germination, seed vigor index, root and shoot length, the coefficient of uniformity of germination, abnormal seedling percentage and some physiological characteristics including the activity of catalase and superoxide dismutase enzymes were evaluated. In the second experiment, emergence percentage, speed of emergence and morphological characteristics including plant height, leaf number and leaf area, root length, root to shoot ratio and total biomass were measured. Based on results, ultrasound exposure time had significant effects on all studied characteristics in both experiments, so that the highest and lowest mean value was related to the 8 and 2 minute respectively. Ultrasound intensity significantly influenced most of the studied characteristics and the highest and lowest mean was obtained at 40 and 20 kHz respectively. The interaction of ultrasound intensity and ultrasound exposure time were significant on most of traits. According to the results, it can be concluded that the use of ultrasound irradiation could greatly improve the germination, morphological and physiological characteristics of sesame.