باز هم جانورنامه

Once agin Jāniwarnāma

كتاب جانورنامه نوشتهٔ محمدتقي انصاري كاشاني تا چندي پيش به عنوان تبيين نظريهٔ تكامل داروين معرفي مي‌شده است. اخيراً آقاي عرفان خسروي در مقاله‌اي تخصصي اين باور را به‌درستي رد كرده ولي معتقد است كه هيچ‌گونه برداشت تكامل زيستي از كتاب جانورنامه جايز نيست. در اين مقاله مهم‌ترين منابع كتاب جانورنامه معرفي مي‌شوند و ضمن بررسي محتواي اين كتاب در پرتو كشف‌ها و نظريه‌‌هاي مطرح شده در تاريخ طبيعي و زيست ‌شناسي سده‌هاي 18 و 19 ميلادي استدلال مى‌‌شود، كه بر خلاف ادعاي خسروي، جانورنامه در بخش بسيار مهم خود كه به پيدايش جانداران و تاريخ زيست مي‌پردازد، به روند تكاملي جانوران اشاره‌‌هاي متعدد دارد و مي‌‌توان رابطۀ نزديكي بين مبناي نظري جانورنامه و لاماركيسم ديد و نوآوري‌هاي لامارك و پيروانش را نيز در جانورنامه به‌خوبى مشاهده كرد.

Jāniwarnāma, written by Muḥammad Taqī Anṣārī Kāshānī, has been thought to reflect a Darwinian view of natural evolution. In a recent article Erfan Khosravi correctly argues that this attribution is not justifiable. However, he goes further and claims, that Jāniwarnāma does not presents any view of evolution at all. In this article, first the main sources of Jāniwarnāma will be introduced and then by considering its content, it will be argued that in many parts of the book an evolutionary process akin to views of Lamarck and his followers can readily be found