مقايسه تأثير دو روش آموزش چهره به چهره و كتابچه آموزشي بر خودكارآمدي تنفسي مبتلايان به بيماري مزمن انسدادي ريه مراجعه‌كننده به بيمارستان‌هاي منتخب دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي

Comparison of impact of face to face and educational booklet methods on respiratory self efficacy of patients with chronic obstructive pulmonary disease attending to selected hospitals of Shahid Beheshti university of medical sciences in Tehran

مقدمه: آموزش به بيمار يك راهكار اساسي در كنترل فرايند بيماري و كاهش هرچه بيشتر عوارض در افراد مبتلا به بيماري‌هاي مزمن مي‌باشد. امروزه بيشتر آموزش‌ها و اطلاعات در سيستم بهداشتي با روش‌هاي نامتناسب و در سطح بالاتري از آنچه كه براي افراد قابل فهم باشد، ارايه مي‌شود. هدف مطالعه حاضر مقايسه اثربخشي دو مورد از رايج‌ترين روش‌هاي آموزشي در سيستم درماني يعني آموزش چهره به چهره و استفاده از يك كتابچه آموزشي در بازتواني تنفسي افراد مبتلا به بيماري مزمن انسدادي ريه مي‌باشد. روش: پژوهش حاضر يك مطالعه نيمه تجربي از نوع كارآزمايي باليني مي‌باشد كه در سال 1391 برروي 75 فرد مبتلا به بيماري مزمن انسدادي ريه، مراجعه‌كننده به بيمارستان‌هاي مسيح دانشوري و امام حسين (ع) شهر تهران انجام شده است. نمونه‌هاي پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گيري مبتني بر هدف انتخاب و به صورت تصادفي به سه گروه (آموزش با كتابچه، آموزش چهره به چهره و گروه كنترل) تقسيم شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه اطلاعات دموگرافيك و خودكارآمدي تنفسي جمع‌آوري شد. به افراد 2 گروه آزمون مطالبي با محتوي يكسان اما روش آموزش متفاوت ارايه شد. گروه كنترل آموزش‌هاي روتين در بخش را دريافت نمودند. تجزيه و تحليل اطلاعات با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي و استنباطي انجام گرديد. يافته‌ها: نتايج مطالعه حاضر نشان‌دهنده همگن بودن سه گروه مطالعه در زمينه ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي مي‌باشد. همچنين آزمون آماري آناليز واريانس تفاوت معناداري در ميانگين نمره خودكارآمدي تنفسي سه گروه قبل از مداخله نشان نداد (0/169=p) در حالي كه ميانگين نمره خودكارآمدي تنفسي در گروه آموزش چهره به چهره بعد از مداخله تفاوت معناداري با دو گروه ديگر داشت ( (P<0.001)). از سوي ديگر بين دو گروه آموزش با استفاده از كتابچه آموزشي و گروه كنترل در اين زمينه بعد از مداخله تفاوت معناداري ديده نشد (0/998=p). نتيجه‌گيري: يافته‌هاي مطالعه نشان‌دهنده اثربخشي بيشتر روش آموزشي چهره به چهره نسبت به روش آموزش با استفاده از كتابچه راهنما در افراد مبتلا به بيماري مزمن انسدادي ريه مي‌باشد. لذا پرستاران به عنوان مراقبين مبتلايان به بيماري مزمن انسدادي ريه با ارايه آموزش‌هاي چهره به چهره مي‌توانند نقش ارزشمندي را در ارتقاي خودكارآمدي تنفسي مبتلايان به اين بيماري و در نهايت بهبود هرچه بيشتر كيفيت زندگي آنان داشته باشند.

Introduction: Patient education is an essential strategy in disease control that reduces complications in patient with chronic diseases. Today, most of the education and information presented in health care systems are at a higher level and are not an appropriate method for people to understand. This study aimed to examine the impact of two of the above methods on respiratory self-efficacy among people with COPD. Method: This study is a quasi-experimental clinical trial that performed in 2012 on 75 patients with chronic obstructive pulmonary disease attending Masihe - Daneshvary and Emam Hosien hospitals in Tehran, Iran. We used purposive sampling method and the participants in the study were divided into three random categories (face to face, educational booklet, and control groups). The two groups of subjects were presented with identical content but different training methods. The control group received the routine instruction in the ward. Data analysis was performed using descriptive and inferential statistics. Results: The results showed homogeneity at demographic data in three groups of study. Comparison of demographic and mean respiratory self-efficacy in the baseline between three study groups showed no significant difference. But the mean of respiratory self-efficacy in the past revealed a significant difference between face to face educational group and control groups (P<0.001). The test showed no significant difference between educational booklet group and control group (P>0.05). Conclusion: Among people with COPD, face to face educational strategies increased respiratory self-efficacy more than booklet educational method. Consequently, nurses as care providers in patients with COPD can have a valuable role in patient education using face to face education method.