نظريه گذار تمدني به مثابه راهبردي براي تحقق تمدن نوين اسلامي با تاكيد بر بيداري اسلامي

تمدن محصول باورها، نگرش­ها، احساسات و رفتارهاي­انسان و تركيبي از عوامل سخت افزاري و نرم افزاري است، مطابق رويكردتحليل لايه­اي علت­ها آشكارترين وجوه تمدن رفتارها و نمادهايي هستند كه توسط نهادها و ساختارهاي برآمده از جهانبيني­ها و يا جهان­نگري­ها پشتيباني مي­شوند، علاوه براين در لايه­ هاي زيرين تمدن استعاره ­ها و اسطوره ­ها مقوم كنش­ها و كنشگران حوزه تمدن با چارچوب­هاي شناختي- هنجاري متعهد به نگه­داري تمدن قرار دارند كه مقوم نگرش­ها و رفتارهاي تمدن­ساز است. مولفه­ هاي سخت ­افزاري ناظر بر شكل ­گيري و تكامل هويت مادي و كالبدي تمدن"وجوه آشكار" هستند درحالي كه مولفه­ هاي نرم افزاري ناظر برهويت معنوي و دروني و زير ساخت فكري تمدن است. تمدن نوين اسلامي به عنوان نوع خاصي از تمدن­گرايي عليرغم وجوه اشتراك در عناصر مادي با ساير تمدن­ها درمولفه­ هاي نرم افزاري ومعنوي تفاوت آشكاري با ساير تمدن­ها دارد و داراي ويژگي­هاي اختصاصي و منحصربه­فرد است. بنابراين تحقق آن مستلزم گذارتمدني(گذر از تمدن مختلط، متناقض كنوني) و تمركز بر مولفه ­هاي تمدن ­ساز در قواره جهان­بيني و جهان­ نگري اسلامي و مسلماني است. اين مقاله با هدف تبيين ابعاد و مولفه ­هاي تمدنساز در افق تمدن نوين اسلامي با تاكيد بر مراحل پنجگانه تمدن سازي در ديدگاه­هاي مقام معظم رهبري و با روش تركيبي؛ تحليل گفتمان و تحليل لايه­اي علت­ها( CLA )انجام شده است. نتايج اين بررسي نشان داد تمدن­هاي كنوني اسير نگاه تك بعدي و سطحي به انسان و جهان هستند لذا گذر از وضعيت كنوني مستلزم نگاه تمدني به جهان و توجه به دوگانه­هاي مختلف وجود انسان و تعادل در زيست مادي و معنوي است. در اين مقاله مولفه­ هاي تمدن ساز در قالب"نظريه گذار تمدني" در سه سطح 1.لايه­هاي آشكار،2.لايه­ هاي كمتر آشكار و 3.لايه­ هاي پنهان تمدن، تحليل و بررسي شده است. منابع و ذخائر طبيعي و خدادادي، موقعيت ژئواستراتژيك، سرزمين، جمعيت و منابع انساني، علم و تكنولوژي، توسعه زيرساخت­ها، فضا و ارتباطات به عوامل و مولفه­هاي مادي و سخت افزاري تمدن­ساز در افق تمدن نوين اسلامي شاملتبيين شده است. همچنين در بُعد عوامل و مولفه معنوي مولفه­ هاي نرم افزاري تمدن­ساز شامل: ارتباط با خالق و منشاء هستي( دينداري، توكل و توسل، معنويت گرايي، تعاليم الهي و هدايت ائمه اطهار(ع)، فلسفه انتظار و كمال جويي)، ارتباط اجتماعي با همنوعان( اخلاق گرايي، معرفت گرايي، عدالت خواهي، سرمايه اجتماعي)، سيستم­ها و نظامات ( نظام اداري و حكومت، نظام آموزشي و نوآوري، نظام حقوقي، قانون، قضايي، نظم و امنيت) در ساخت و افق تمدن نوين اسلامي تبيين شده است. محقق درجمع ­بندي بر اين باور است بر اساس ديدگاه مقام معظم رهبري تركيب موزون و انباشتگي دروني لايه­ هاي تمدن با راهبرد بيداري اسلامي- ايراني با عنوان( تركيب حُب­ولا وحُب­وَلا) امكان تحقق تمدن نوين اسلامي در قواره ايراني را فراهم مي­نمايد.