تأملي بر شكل گيري نظام آموزش مدرن در ايران مبتني بر مناسبات قدرت – دانش در انديشه ميشل فوكو

Reflection on the formation of the modern education system in Iran Based on relationships power - knowledge at the thought of Michel Foucault

جستجو در زمينه ها و شرايط شكل گيري فرآيندهاي تربيتي مدرن در ايران مبتني بر مناسبات قدرت دانش مساله اساسي است كه مقاله حاضر در پي يافتن پاسخ آن است. روش پژوهش در اين مطالعه روش تحليل تاريخي مبتني مناسبات قدرت دانش است كه به تجزيه و تحليل سير تاريخي عوامل شكل دهنده به نظام آموزش مدرن و تحول ارزش ها در جامعه ايران پرداخته است از اينرو ، ابتدا زمينه هاي فرهنگي و اجتماعي شكل گيري تربيت مدرن در ايران مبتني بر اسناد، مدارك و شواهد مورد نقد قرار گرفته و بر اساس فرض مخالف پژوهش مبني بر ارزشمندي برخي آموزه هاي سنتي ؛ شيوه هاي آموزش و دانش سنتي طرد شده در نظام آموزشي مدرن توصيف شده است. نتيجه حاصل از گام اول پژوهش آن است كه فرايند مدرنيزاسيون تربيت سنتي را با جايگزيني عواملي همچون تحول در شيوه هاي تنبيهي و ظهور شيوه هاي انضباط مدرن، يكدست سازي ظاهر، توسعه آموزش هاي اجباري، معماري مدرن مدارس، ايجاد سازو كارهاي نظارت بر نظام دانش به به حاشيه رانده است و منجر به آن شده است كه در كنار دستاوردهاي عظيم آموزش مدرن سهمي از ارزش و سنتهاي بومي و فرهنگي از فرايندهاي آموزشي در حاشيه قرار گيرد. در گام دوم پژوهش نتايج نشان داد كه صرف نظر از تحول در شيوه هاي تنبيهي و ظهور شيوه هاي انضباط مدرن و توسعه آموزشهاي همگاني كه دستاوردي ارزشمند در نظام آموزشي مدرن است، بازنگري در دانش سنتي وبازسازي مجدد آن بر حسب الزامات بومي است

This article reviews the history of education in the field of search and conditions of formation of modern educational processes is based on relationships power - knowledge at the thought of Michel Foucault. Therefore, in this study, in the first step, cultural and social development of modern education in Iran is based on documents and evidence has been criticized, and in the second step, removed teaching practices and traditional knowledge in the modern education system is described. The first step is the result of research has shown that the process of modernization, through factors such as uniform, monitoring and panoptic structure between traditional education and indigenous traditions and Islamic values and has caused a lot of educational process has been removed and then in step two the research results showed that the underlying structures of modern Iranian educational system, such as Religion, diversification of educational content and avoid the construction of separate of age groups and content, change in attitude towards evaluation and change the order of evaluation approaches to the individual and the skill, to change the school and the terms of debate architecture, issues that should be revived.