ارزيابي كيفي و تهيه نقشه هاي پتانسيل خوردگي و رسوب گذاري آب زيرزميني مرودشت

Qualitative Assessment and Mapping of Corrosion and Sedimentation Potential of Marvdasht Groundwater

تعيين پتانسيل خوردگي و رسوب گذاري يكي از با اهميت­ ترين جنبه­ هاي كيفي منابع آب­هاي زيرزميني در مصارف مختلف مي ­باشد. بنابراين، هدف از اين پژوهش تعيين پتانسيل­ هاي رسوب گذاري و خوردگي با استفاده از شاخص­ هاي لانژلير و رايزنر و تهيه نقشه­ هاي اين شاخص ­ها و مؤلفه ­هاي موثر بر آن­ها در آب زيرزميني دشت مرودشت است. براي اين منظور از تعداد 49 حلقه چاه كشاورزي در 5 سال نمونه­ برداري و مؤلفه هاي سختي­ كل (TH)، كل جامدات محلول (TDS)، قليائيت كل (TA) و pH اندازه­گيري شد. از روش زمين­ آماري كريجينگ ساده براي پهنه ­بندي شاخص رايزنر و لانژلير و مؤلفه­ هاي آن­ها استفاده گرديد. نتايج نشان داد مدل كروي بهترين برازش را براي اين شاخص­ ها داشت. دامنه تأثير از 15752 تا 32711 متر براي مؤلفه ­ها متغير بود و همچنين كلاس هم­بستگي مكاني از خوب تا متوسط تغيير داشت. ميانگين شاخص لانژلير 0/58 بود كه پتانسيل رسوب گذاري كم تا متوسط را نشان داد. ميانگين شاخص رايزنر 6/3 بود كه بيانگر پتانسيل خوردگي كم آبخوان دشت مرودشت است. بر اساس نقشه­ هاي پهنه­ بندي در قسمت­ هاي شمالي منظقه مؤلفه­ هاي TH و TDS و به دنبال آن­ها شاخص لانژلير بيشترين مقدار را داشت كه پتانسيل رسوب گذاري متوسط را نشان مي ­دهد. در اين قسمت تأثير سازندهاي كربناتي احتمالاً عامل افزايش شاخص لانژلير ارزيابي شد. به­ طور كلي، آب­هاي زيرزميني مرودشت از نظر پتانسيل­ هاي خوردگي و رسوب گذاري كيفيت متوسطي دارند.

Determination of corrosion and scaling potential is one of the most important quality aspects of groundwater resources in different uses. Therefore, the aim of this research work was to determine the corrosion and scaling potential of Marvdasht Plain groundwater using Langelier saturation and Ryznar stability indices and their mapping through GIS. For this purpose, 49 agricultural wells were sampled for five years and total hardness (TH), total dissolved solids (TDS), total alkalinity (TA) and pH were measured. The ordinary kriging geostatistical method was applied for mapping the Langelier saturation and Ryznar stability indices and their components. The results showed that the spherical model was most fitted for these indices. The eefective domin varied from 15752 to 32711 m for the components and the spatial correlation class changed from good to fair. The mean Langelier index was 0.58 showing low to fair scaling potential. The mean Ryznar index was 6.2 indicating low corrosion potential of Marvdasht Plain Aquifer. Based on the zoning maps, the northern parts of the area showed the highest TH and TDS components followed by Langelier index, showing fair scaling potential. In this part, the effect of carbonate formations was evaluated as the probable contributor of the increasing the Langelier index. In general, the Marvdasht groundwater has fair quality in terms of corrosion and scaling potential.