تحليل و نقد انديشه‌‌هاي آمارتيا سن درباب توسعه

The Analysis and Critique of Amartya Sen's Approach to Development

فرضية اصلي آمارتيا سن در كتاب توسعه يعني آزادي اين است كه غلبه بر مشكلات توسعه مستلزم رسميتبخشي به آزادي‌هاي فردي است. برطبق نگرش ليبراليستي او، آزادي هم ابزار و هم هدف توسعه است. اساساً، توسعه از ديدگاه سن همان فرايند گسترش آزادي‌هاي واقعي ازقبيل افزايش طول عمر و اميد به زندگي، يعني در واقع آزادي ادامۀ حيات و افزايش كيفيت زندگي است. در نقد رويكرد توسعه يعني آزادي سعي شد به نقدهايي ازقبيل سازگاري و انسجام‌نداشتن ميان مؤلفه‌هاي اصلي توسعه از ديدگاه سن ازقبيل تعارض عقلانيت ابزاري با آزادي، نقد رابطة دموكراسي با توسعه، نقد رويكرد او به جمعيت، و ... پرداخته شود. رويكرد سن ازآن‌جاكه هيچ الزام ارزشي ذاتي و ازپيش‌ معيّني به‌جز نفس آزادبودن ندارد، نتيجتاً، با نظام‌هاي ارزشي از جمله دين سازگار نيست. هم‌چنين، رابطة ساختاري كل‌نگرانه و تاريخي افراد و دولت‌ها با نظام جهاني در رويكرد سن مورداهتمام جدي قرار نگرفته است.

The main hypothesis of Amartya Sen in his famous book "Development as Freedom" is that the private freedom should be recognized for overcoming the problem of development. According to Sen's liberal approach, the freedom is both the tool and the end of development. Essentially development is the process of extending the actual freedoms such as increasing longevity and life expectancy and in fact the increasing of the quality of life. Several criticisms have been leveled against this approach, for example the inconsistency between the essential characters of Sen's approach to development such as the instrumental rationality and freedom. Also, the Sen's claims that there are positive relationship between democracy and development, and the negative relationship between population and development are doubtful and has been criticized. Since the Sen's approach has no predetermined and essential deontological requirement except freedom itself, itis inconsistent with the deontological systems such as religion. Finally, the historical and structural relationship between individual and nations have not been seriously taken into account.