نگرشي كلان بر برنامه‌ريزي و سازماندهي فضا در منطقه مكران (مطالعه موردي: چابهار)

A macro approach to planning and organizing space in the Makran region: a case study of Chabahar

منطقه مكران به دلايل جغرافيايي، سياسي، اقتصادي و حتي فرهنگي داراي ماهيتي استراتژيك براي تحرك و توسعه نيمه شرقي كشور و در نتيجه كل ايران، براي كشورهاي همجوار در منطقه و حتي براي ارتباطات اقتصادي جهاني است. با توجه به اين موضوع سؤال اصلي مقاله اين است دلايل فضايي موقعيت استراتژيك منطقه مكران كدام­اند؟ نتايج اين مقاله نشان مي‌دهد كه اين منطقه به لحاظ موقعيت ارتباطي داراي يك موقعيت استثنايي است. نوار ساحلي منطقه چابهار از طرفي با نوار ساحلي هرمزگان و شمال خليج فارس و از طرف ديگر با نوار ساحلي پاكستان و منطقه كراچي هم جوار است. اين منطقه به وسيله درياي عمان، خليج عدن و كانال سوئز، به درياي مديترانه و اروپا، به وسيله اقيانوس هند به آفريقا و دماغۀ اميد نيك (و نيز مديترانه) و همچنين به اقيانوس اطلس و قاره آمريكا راه مي‌يابد. همچنين از بُعد امنيت ملي، موقعيت استراتژيك منطقه چابهار كه از سويي ناشي از قرارگيري آن در مدخل ورودي درياي عمان و خليج فارس و از سوي ديگر داشتن خورهاي شرقي است و نيز نقش بندرگاهي آن به دليل نزديكي به شبه قاره هند و توان طبيعي آن در ايفاي نقش پوشش بر بنادر خليج از نظر كنترل تنگه هرمز و اشراف آن بر سواحل جنوبي درياي عمان، امكان كنترل دقيق بر خطوط نظامي در اقيانوس هند و تنگه باب المندب را به منطقه داده است. به لحاظ وضعيت سياسي حاكم بر منطقه نيز، استان مرزي سيستان و بلوچستان به لحاظ همسايه بودن با دو كشور پاكستان و افغانستان و نيز قرار گرفتن در حاشيه آب‌هاي آزاد درياي عمان به لحاظ استراتژيكي و سياسي از موقعيت ويژه‌اي برخوردار است. تحقيق حاضر كيفي است كه در آن تحقيق حاضر كيفي است كه در آن سعي شده است با استفاده از منابع كتابخانه‌اي و مقالات پژوهشي و نيز ساير منابع علمي به برنامه‌ريزي و سازمان‌دهي سياسي، امنيتي و اقتصادي فضا در منطقه مكران با محوريت منظقه چابهار پرداخته شود.

Chabahar region for geographical, political, economic and even cultural reasons Has Strategic nature For mobility and development of the country's eastern half And, consequently, the whole of Iran, for neighboring countries in the region and even for global economic relations.Given this issue The main question of the article is that the area of Makren has a spatial location with what features and coordinates Which should pay attention to the space system of the region? The results of this article show that the region has an exceptional position in terms of communication status.The coastal strip of the Chabahar district is on the same side with the coastal strip of Hormozgan and the north of the Persian Gulf, and on the other side of Pakistan's coastal strip and Karachi. The area runs through the Oman Sea, the Gulf of Aden and the Suez Canal, to the Mediterranean Sea and Europe, through the Indian Ocean to Africa, and the Nose of Hope (and also the Mediterranean), as well as to the Atlantic Ocean and the Americas.Also from the national security perspective, the strategic position of the Chabahar region, due to its location at the entrance to the Oman Sea and the Persian Gulf, and on the other hand, has eastern estuaries.