استعاره‌ و بينش جامعه‌شناختي دوركيم

جامعه مفهومي انتزاعي است و غالباً از طريق چيزي ملموس و عيني درك مي‌شود. در اين باره، يكي از حوزه‌هاي عيني كه در شكل‌گيري استعاره از آن كمك گرفته مي‌شود، اندام‌هاي بدن است. هدف اين مقاله تبيين استعاره‌ها در بينش جامعه‌شناختي دوركيم بر اساس نظريه معاصر استعاره‌ي ليكاف است. روش پژوهش به‌صورت توصيفي- تحليلي و جمع‌آوري اطلاعات كتابخانه‌اي است. از يك‌سو استعاره‌ها در تكوين نظريه جامعه - شناختي دوركيم اثربخش بوده‌اند، زيرا مفاهيم انتزاعي در ذهن انسان از طريق مفاهيم عيني ادراك مي‌شوند؛ از سوي ديگر، پارادايم‌ها نقش عمده‌اي در توليد مفاهيم و استعاره‌ها دارند. رويكردهاي اثباتي/ تطوري/ كاركردي در تخيّل جامعه‌شناختي دوركيم مؤثر بوده‌اند. بنابراين هم دوركيم در توليد مفاهيم و استعارات نقش داشته و هم پارادايم‌ها در انديشه او موثر بوده‌اند. هسته اصلي استعارات در تخيّل دوركيم استعاره پيشرفت است. وي غالباً از استعاره‌هاي قطبي و تقابلي براي مقايسه جوامع سنتي و مدرن استفاده مي‌كند. او جوامع گذشته را فروتر از جوامع مدرن محسوب مي‌كند و دوران مدرن را دوره بلوغ انسان مي‌داند كه توانسته در نسبت با جوامع سنتي، جهان پيچيده‌تري را خلق كند. دوركيم اين پيچيدگي را با بدن انسان و سلول تمثيل مي‌كند و آن را ارگانيك مي‌داند و برعكس جهان سنتي را با تمثيل شي‌انگارانه مكانيكي تلقي كرده و اجزاي آن را مولكولي فرض مي‌كند.