يك ارزيابي‌ دروني از كيفيت خروجي نظام آموزش جامعه‌شناسي در ايران

مهم‌ترين و روشن‌ترين وظيفه نظام‌هاي دانشگاهي، آموزش و به‌طور عام انتقال دانش موجود در حوزه‌هاي گوناگون به افرادي است كه به ‌منزله دانشجو وارد آن نظام‌ها شده و مدت زمان مشخصي را در آن‌ها سپري مي‌نمايند. از اين‌رو شايد بتوان مهم‌ترين شاخص براي ارزيابي كارآمدي و كيفيت يك نظام آموزشي را ميزان توانايي و سطح كيفي فارغ‌التحصيلان دانست. اين مقاله شاخص‌هايي نظير «توانايي و انگيزه علمي دانشجويان» و «كيفيت پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد و دكتري» را به منزله شاخص‌هايي براي قضاوت درباره نحوه عملكرد نظام آموزش جامعه‌شناسي در ايران در نظر گرفته و تلاش مي‌كند گزارشي درباره نحوه عملكرد اين نظام از منظري دروني و از ديدگاه دانشجويان، فارغ‌التحصيلان و اساتيد جامعه‌شناسي ارائه نمايد. براي سنجش هر يك از اين شاخص‌ها نيز از روش‌هاي كمي و كيفي نظير مطالعه اسنادي، پرسش‌نامه و مصاحبه استفاده شده است. اطلاعات كمّي با ارسال پرسش‌نامه براي آن دسته از اعضاي انجمن جامعه‌شناسي ايران كه نشاني پست الكترونيك آن‌ها در اختيار انجمن بوده به دست آمده است. مصاحبه با 37 نفر از اساتيد، دانشجويان و پژوهشگران جامعه‌شناسي نيز مكمل داده‌هاي كمّي است. نتايج حاصل نشان‌دهنده آن است كه از منظر كنش‌گران درون اين نظام آموزشي، آموزش جامعه‌شناسي در ايران اگرچه در بيشتر ساليان گذشته از نظر كمي وضعيت روبه رشدي را شاهد بوده است اما از نظر كيفي از وضعيت مناسبي برخوردار نيست كه همين امر شناسايي علل درون و برون نظامي موثر بر پاسخ نه چندان مناسب اين خرده نظام آموزشي را ضروري مي‌نمايد كه خود موضوع مقالات ديگري است.