مفهوم‌پردازي انديشه حق به شهر؛ در جستجوي مدلي مفهومي

حق به شهر از مفاهيم جنجالي مطرح‌شده در دهة 1970 ميلادي توسط فيلسوف فرانسوي، هنري لوفور است. اين مفهوم در چند دهة گذشته توجه بسياري از نظريه‌پردازان شهري را در جهان به خود جلب كرده و در عرصة عمل نيز منجر به شكل‌گيري جنبش‌هاي اجتماعي متعدد و صدور منشورهاي قانوني شده است. لوفور شهر را به‌عنوان يك ساختار اجتماعي مي‌دانست و اعتقاد داشت كه تمام شهروندان نسبت به شهر داراي حق مي‌باشند. هدف نوشتار حاضر درك صحيح مفهوم حق به شهر، انتقال آن به متخصصان حوزه مطالعات شهري و كوشش در جهت عملي نمودن اين ايده است. اين نوشتار سعي دارد تا با استفاده از چارچوب نظري ارائه‌شده توسط هنري لوفور و خوانش مصداق‌هاي عيني اين مفهوم در قالب جنبش‌هاي شهري متعدد و منشورهاي صادرشده، به بازشناخت و تحليل مفهوم حق به شهر ‌ بپردازد. پژوهش حاضر از نوع توصيفي- تحليلي و مبتني بر روش‌شناسي كيفي است. شيوه‌هاي مورد استفاده در گردآوري و تحليل اطلاعات نيز، سند گزيني و تحليل تماتيك اسناد و ديدگاه‌هاي صاحب‌نظران انتخاب شده است. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه مفهوم حق به شهر، شامل تعلق يافتن شهر به شهروندان و مشاركت آنان در امور شهري است. از اين رو مهم‌ترين مقولات پيش روي اين مفهوم در خلق فضاي شهري باكيفيت شامل حكمراني شهري؛ شمول اجتماعي؛ تنوع فرهنگي در شهر و آزادي‌هاي اجتماعي و حق دسترسي به خدمات شهري براي تمامي ساكنان شهر است.