تفكيك جنسيتي در فضاي شهري: مطالعۀ بوستان بهشت مادران تهران

مقالۀ حاضر با اين پيش‌فرض آغاز شده است كه فضا همواره امري آميخته با قدرت است. بر اين اساس سعي شده است جايگاه پارك‌هاي تك‌جنسيتي و به‌طور مشخص بوستان بهشت مادران را در روابط قدرت مطالعه نماييم. معمولاً در اين رابطه دو ديدگاه وجود دارد. برخي چنين پروژه‌هايي را در جهت رفع تبعيض‌هاي جنسيتي مي‌دانند و برخي ديگر بالعكس آن را در جهت بازتوليد سلطۀ جنسيتي ارزيابي مي‌نمايند. نويسندگان مقالة پيش رو قصد دارند با استفاده از نگرش‌هاي نظري افرادي چون هانري لوفور و ميشل فوكو از دوگانۀ فوق در تفسير چنين فضاهايي فراتر بروند تا بتوانند پيچيدگي‌هاي ميدان تحقيق را در حد توان توضيح دهند. براي اين‌كه بحث صرفاً در سطح نظري باقي نماند با 35 نفر از مسئولان، كاربران و مرتبطان بوستان بهشت مادران مصاحبه نيمه ساختار يافته به عمل آمد. نقطۀ تمركز اين مصاحبه‌ها پيامدهاي اجتماعي و سياسي فضا است. بر اساس چگونگي فهم همين پيامدها كاربران و مرتبطان به چهار تيپ و هر تيپ نيز خود به دو گروه تقسيم شد. سپس با توجه به مفاهيم نظري، نحوۀ مواجهۀ تمامي گروه‌هاي احصا شده با فضاي بوستان مورد تفسير قرار گرفت. يافته‌هاي تحقيق حاضر نشان مي‌دهند كه دو گانۀ فوق الذكر به هيچ عنوان تحليل درستي از فضاي پارك‌هاي تك‌جنسيتي ارائه نمي‌دهد. بنابراين مي‌توانيم نتيجه بگيريم كه سلطه بر زنان يا حمايت از آن‌ها يا به طور كلي هرگونه بحث هويتي كمكي به فهم روابط قدرت موجود در چنين فضاهايي نمي‌كند و بايد معناي اين نوع از قدرت را در جايي ديگر جست و آن جايي نيست جز كنترل، رؤيت‌پذيري و به‌هنجارسازي بدن‌ها كه از طريق تفكيك بر اساس ويژگي‌هاي از پيش تعيين شده اعمال مي‌گردد.