پديد آورندگان :
ملك، محسن دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت، گرگان، ايران , قادري فر، فرشيد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت، گرگان، ايران , ترابي، بنيامين دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - گروه زراعت، گرگان، ايران , صادقي پور، حميدرضا دانشگاه گلستان - گروه زيست شناسي، گرگان، ايران
كليدواژه :
اسموپرايمينگ , كمون , كمون ثانويه , هيدروپرايمينگ
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: جوانه‌زني مطلوب بذر؛ دوام، استقرار و عملكرد گياهان را تضمين مي‌كند. بذرهايي كه بتوانند در شرايط مختلف محيطي از سرعت و يكنواختي بالاي جوانه‌زني و سبز شدن برخوردار باشند در حصول عملكرد مناسب نقش قابل‌توجهي خواهند داشت. امروزه روش‌هاي مختلفي براي بهبود ويژگي‌هاي بذر وجود دارد كه يكي از رايج‌ترين اين تكنيك‌ها پرايمينگ بذر مي‌باشد. پرايمينگ مي‌تواند با بهبود درصد، سرعت و يكنواختي جوانه‌زني و سبز شدن، باعث استقرار گياه چه هاي قوي به‌ويژه در تنش‌هاي محيطي شود و موفقيت در توليد را به دنبال داشته باشد. همچنين شناخت پاسخ فيزيولوژيك بذرهاي پرايمينگ شده نسبت به شرايط مختلف محيطي ازجمله تنش دمايي مي‌تواند باعث اثربخشي دوچندان اين تكنيك شود. بنابراين در اين مطالعه واكنش بذرهاي پرايمينگ شده ارقام مختلف كلزا به دما بررسي شد.
مواد و روش‌ها: ارقام كلزا مورداستفاده در اين مطالعه شامل رقم‌هاي DK-xpower، تراپر و هايولا50 بود. به‌منظور اعمال تيمار پرايمينگ از دو روش هيدروپرايمينگ و اسموپرايمينگ استفاده شد. آزمون جوانه‌زني در دماهاي 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 37 و 40 درجه سانتي‌گراد روي بذرهاي پرايمينگ شده و بذرهاي بدون پرايمينگ انجام و پاسخ درصد و سرعت جوانه‌زني به دما بررسي شد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه واكنش درصد جوانه‌زني بذرهاي ارقام كلزا در پاسخ به دما و تيمارهاي پرايمينگ متفاوت بود و هر رقم رفتار متمايزي از خود نشان داد. اثرات پرايمينگ بر درصد جوانه‌زني در دماهاي پايين در رقم‌هاي هايولا50 و تراپر بسيار قابل‌توجه بود. همچنين پرايمينگ توانست در هر سه رقم مورد مطالعه، جوانه‌زني در دماهاي بالا را به‌طور معني‌داري نسبت به بذرهاي شاهد افزايش دهد. سرعت جوانه‌زني نيز تحت تأثير تيمار پرايمينگ و دما قرار گرفت و در كليه دماها، سرعت جوانه‌زني بذرهاي پرايمينگ شده بيشتر از بذرهاي بدون پرايمينگ بود. در هر سه رقم كلزا، پرايمينگ باعث كاهش دماي پايه (بين 0/4 تا 1/5 درجه سانتي‌گراد) جوانه‌زني شد. دماي مطلوب جوانه‌زني نيز به‌ويژه در رقم‌هاي تراپر و هايولا50، به‌شدت تحت تأثير تيمار پرايمينگ قرار گرفت. همچنين پرايمينگ باعث افزايش دماي سقف جوانه‌زني در بذرهاي پرايمنگ شده نسبت به بذرهاي شاهد (حدود 5-1 درجه سانتي‌گراد) شد. همچنين در اكثر دماها، بين تيمارهاي پرايمينگ، تأثير هيدروپرايمينگ بيشتر از اسموپرايمينگ بود.
نتيجه‌گيري: به‌طوركلي تيمارهاي پرايمينگ توانستند باعث بهبود جوانه‌زني بذرهاي ارقام مختلف كلزا در دماهاي مختلف شوند. همچنين پرايمينگ با رفع كمون ثانويه در دماي پايين و رفع بازدارندگي جوانه‌زني در دماي بالا باعث بهبود شاخص‌هاي جوانه‌زني در اين دماها شد و توانست به‌طور قابل‌توجهي باعث كاهش حساسيت به دما و افزايش دامنه بردباري جوانه‌زني شود.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Optimal seed germination guarantees the plant durability, establishment and yield. Uniform and rapid germination and emergence of seeds under various environmental conditions play a significant role in achieving suitable yield. Nowadays, there are several ways to improve seed characteristics, and one of the most commonly used ones is seed priming. Priming can increase the percentage, rate and uniformity of seed germination and emergence. These in turn results in the establishment of strong plant especially under environmental stresses and lead to success in production. In addition, knowledge on the physiological responses of primed seeds to different environmental conditions, including temperature stress, can increase the effectiveness of this technique. Therefore in this study, the reaction of primed seeds from canola cultivars to temperature was investigated. Materials and Methods: The canola cultivars used in this study included DK-xpower, Traper and Hayola50. Hydroperiming and osmopriming were used as the priming treatments. Germination tests in primed and non-primed seeds were carried out at 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 37 and 40 °C. Then the response of germination rate and germination percentage to temperature were investigated. Results: The seed germination percentages of canola cultivars were different in response to temperature and priming treatments, and each cultivar had a distinct behavior. The effects of priming on germination percentage at low temperatures were significant in Hayola50 and Traper cultivars. Also, priming in all the studied cultivars could increase significantly the germination percentages at high temperatures. Germination rates were also affected by priming treatments and temperature. At each temperature, the germination rates of primed seeds were higher than non-primed ones. In all three canola cultivars, priming reduced the base temperature (from 0.4 to 1.5 °C). The optimum temperature was also strongly affected by priming treatments, especially in the Traper and Hayola50 cultivars. Also, ceiling temperatures in primed seeds increased with respect to control seeds (by about 1 to 5°C). In addition, under various temperatures, hydroperiming was more effective than osmopriming.Finally, priming could reduce the temperature sensitivity of seed germination and increase its tolerance to high temperatures. Conclusion: In general, priming treatments were able to improve seed germination of canola cultivars at different temperatures. Also, priming by either removing the secondary dormancy at low temperatures and /or improved germination under high temperatures was able to improve germination indices at examined temperatures. Finally, priming could reduce the temperature sensitivity of seed germination and increase its tolerance to high temperatures.
