مروري بر مكانيسم اثر تثبيت كنندگي انواع خاك پوش ­ها بر حركت ماسه هاي روان

A review of the Mechanism of Stabilizing the Effects of Mulch on the Movement of Sandy Soils

پديده فرسايش بادي به عنوان يكي از اصلي‌ترين فرآيندهاي زوال سرزمين در مناطق خشك و نيمه خشك به شمار مي‌آيد. انتشار گرد و غبار و حركت ماسه هاي روان توسط نيروي باد به عنوان يكي از علل اصلي فرآيند بيابان زايي شناخته شده است كه در نتيجه آن تبديل مناطق كشاورزي به زمين هاي باير و ايجاد پوشش ماسه بر روي آن‌ها است. تپه‌هاي ماسه‌اي، به علت رطوبت ناكافي و همچنين عدم پوشش مناسب گياهي، داراي چسبندگي كمي بوده و مستعد فرسايش بادي مي‌باشند بنابراين تثبيت و جلوگيري از پيشرفت آن‌ها ضروري است. يكي از شيوه‌هاي متداول كنترل ماسه‌هاي روان استفاده از خاك­پوش بر سطح پهنه‌هاي ماسه‌اي است كه خاك­پوش ­ها به دو گروه نفتي و غيرنفتي تقسيم مي‌شوند. اخيراً توجه به بحث تخريب محيط به وسيله خاك­پوش نفتي همچنين هزينه‌هاي زياد استفاده از اين نوع خاك­ پوش ­ها، باعث فعال شدن مراكز علمي و پژوهشي كشور در زمينه تحقيق بر روي تغيير در نوع و شيوه‌هاي استفاده از خاك پوش گرديده است. در تحقيق حاضر به معرفي انواع خاك ­پوش از ديدگاه مكانيسم عملكرد آن‌ها در تثبيت ماسه‌هاي روان و شناخت معايب و مزاياي استفاده از خاك ­پوش­ ها پرداخته شده است. نتايج اين بررسي نشان مي‌دهد، اگرچه استفاده سنتي از خاك ­پوش نفتي در طي سال­ها به عنوان يك اقدام ضربتي مورد توجه بخش اجراي تثبيت ماسه‌هاي روان بوده است به دليل معايب و مشكلات فراوان آن از جمله هزينه‌هاي زياد استفاده از اين نوع خاك­پوش و لزوم به كارگيري ماشين آلات سنگين در عمليات ميداني، مشكلات زيست محيطي و بهداشتي كار با اين نوع خاك­ پوش و در نهايت خسارت‌هاي هنگفتي كه هر ساله منابع اقتصادي ما از فرسايش بادي متحمل مي‌گردد امروزه پيشنهاد مي‌شود كه ضمن بكارگيري از خاك­ پوش نفتي در موارد بسيار ضروري، تحقيق و ترويج استفاده از خاك­ پوش‌هاي زيست تخريب پذير كه با عناوين مختلف به كار برده شده، استفاده شود تا در آينده ضمن افزايش خواص مقاومتي و كيفيت اين خاك­ پوش‌هاي زيست سازگار، هزينه‌هاي توليد آن نيز تا حد قابل قبول كاهش داد.

Wind erosion phenomenon is considered as one of the main processes of land degradation in arid and semi-arid regions. The emission of dust and motion of sand by wind power is known as one of the main causes of the desertification process, resulting in the conversion of agricultural areas to landfills and the creation of sand coverage on them. The sand dunes, due to insufficient moisture and lack of appropriate plant cover, have little adhesion and are susceptible to erosion of the wind, thus stabilizing and preventing their development is necessary. One of the common methods of controlling sand is mulching on a surface of sandy hills, where mulch is divided into two groups of oil and non-oil. Recently, paying attention to the problem of environmental degradation by the oil mulch and the high cost of using this type of mulch, has enabled the country's scientific and research centers to investigate the changes in the type and methods of mulching. In the present study, mulches have been introduced from the point of view of their mechanism of action in stabilizing sandy soils and recognizing the disadvantages and the benefits of using mulches. The results of this study indicate that although the traditional use of oil mulch has been an important step in the implementation of sand stabilization over the years, due to its many disadvantages and problems, including the high cost of using this type of mulch and the necessity of using the machine Heavy machinery in field operations, environmental and health problems with this type of mulch and, ultimately, the huge losses that our economic resources each year suffer from wind erosion, Today, it is suggested that, while using oil mulch in very urgent cases, research and promotion of the use of biodegradable mulch using various titles should be used in order to improve the properties and the quality of these biohazardous mulches in the future, production costs It was reduced to an acceptable level.