معرفي مفهوم يكپارچگي بوم‌شناختي آبخيز

Watershed Ecological Integrity, an Introduction

فعاليت‌هاي انساني موجب تغيير سيماي سرزمين و در نتيجه تغيير ساختار، تركيب و عملكرد بوم‌سازگان آبخيز مي‌شوند. در اثر اين تغييرات ممكن است ارائه خدمات طبيعي حوزه آبخيز با مشكل مواجه شده يا غيرممكن شود. برخي از اين فعاليت‌هاي انساني شامل تغيير كاربري اراضي، قطع درختان، معدن‌كاري و شكار باعث بروز و يا تشديد اختلالات طبيعي مخرب مانند آتش‌سوزي يا سيل مي‌شوند. اين نوع فعاليت‌ها و تغييرات بي‌شك نيز در يكپارچگي حوزه آبخيز تاثيرگذار هستند. در واقع يكپارچگي آبخيز به توانايي حوزه آبخيز در تامين و ارائه طيف كاملي از فرآيندها و عملكردهاي بوم‌شناختي مورد نياز براي پايداري منابع و خدمات بوم‌سازگان اطلاق مي‌شود. اين مفهوم در واقع نشات گرفته از مفهوم يكپارچگي بوم‌شناختي بوده كه توسط بوم‌شناس‌ها به‌طور جدّي مورد توجه و بحث قرار مي‌گيرد. در اين مقاله، مفهوم نوظهور يكپارچگي در مديريت جامع و سازگار حوزه‌هاي آبخيز و ارائه اطلاعات جامع و لازم در خصوص شاخص‌ها و رويكردهاي مختلف ارزيابي آن در واحد بوم‌سازگان معرفي و تبيين شده است تا محققان و مديران حوزه‌هاي آبخيز بتوانند از اين رويكردها براي تبيين يك رويكرد جامع بومي براي ارزيابي يكپارچگي بوم‌سازگان آبخيز كشور استفاده نمايند.

Human activities leading to landscape change and thus change the structure, composition and function of the watershed ecosystems. These changes face the watershed to many problems or impossibility of providing natural ecosystem services. Some of such activities including land change, tree cutting, mining and hunting leading to emerge destructive natural disasters such as fire or flood. These kinds of activities and changes undoubtedly affect the integrity of the watershed. In fact, watershed integrity is defined as the capacity of a watershed to support and maintain the full range of essential ecological processes and functions in providing the sustainability of biodiversity and of the watershed resources and services for society. Indeed, this concept is adapted from the concept of ecological integrity that is seriously discussed by ecologists. In the present paper therefore the emerging concept of integrity in the comprehensive and adaptive watershed management was introduced and comprehensive and necessary information on different indicators and approaches of ecological integrity evaluation was provided. Toward this, the watershed researchers and managers could use these approaches to elaborate a native comprehensive approach in order to watershed ecological integrity of the country.