مديريت بحران و امكان‌سنجي در استفاده از مالچ نفتي در تثبيت شن هاي روان و كنترل فرسايش بادي

Crisis management and feasibility in using oil mulch to stabilize sand and wind erosion control

زمينه و هدف: فرسايش بادي در بسياري از نقاط جهان، از جمله در مناطق كم باران، يكي از شاخص ترين فرايندهاي بيابان زايي است و كشور ايران به لحاظ موقعيت جغرافيايي به صورت جدي با اين معضل روبرو است. در اين راستا و در اين مطالعه سعي بر آن داريم كه به بررسي برخي روش هاي كنترل رسوبات بادي و به طور ويژه تاثير مالچ نفتي براي تثبيت شن هاي روان بپردازيم.روش: اين پژوهش به لحاظ ماهيت از نوع كاربردي و به لحاظ روش اجرا، توصيفي و تحليلي محسوب مي شود كه بنا به ضرورت پژوهش تركيبي از مطالعات كتابخانه اي، يعني كاوش در متون موجود، مشاهده برخي تصاوير ماهواره اي، مراجعه به نهادهاي دولتي ذي ربط، انجام مصاحبه و دريافت داده هاي موجود و نيز بازديدهاي ميداني انجام شده است. در نهايت از تجميع داده ها راهكارهاي منطقي جهت مديريت صحيح مقابله با فرسايش بادي صورت پذيرفت.يافته ها: خشكسالي هاي چند سال اخير جنوب استان كرمان، پوشش گياهي فقير موجود در بيابان را نيز از بين برده و افزايش سرعت باد منطقه به همراه آن روند بيابان زايي و ايجاد شن هاي روان را افزايش داده است. عوامل ياد شده شدت فرسايش بادي در كانون هاي بحراني را در پي داشته است، به طوري كه در دشت قلعه گنج نابودي درختچه ها و درخت زارهاي موجود در منطقه را به دنبال داشته است. روند رو به رشد تپه هاي ماسه اي روستاهاي منطقه را تهديد و باعث مهاجرت تعداد زيادي از روستائيان شده است. بازديدهاي ميداني منطقه و بررسي پژوهش هاي موجود نشان مي دهد كه استفاده از مالچ نفتي مي تواند به عنوان يك راهكار عملي براي كنترل فرسايش بادي و شن هاي روان در منطقه قلعه گنج مورد استفاده قرار گيرد.نتيجه گيري: آن چه كه بيشتر در كشور، در مبحث كنترل فرسايش بادي و جلوگيري از گرد و غبار مطرح است استفاده از مالچ نفتي مي باشد. مالچ نفتي مزاياي زيادي داشته و روشي موثر در جلوگيري از شن هاي روان مي باشد. اما تخريب محيط زيست به وسيله مالچ هاي نفتي استفاده از آن را محدود به شرايط خاص مي كند.

Background and objective: Wind erosion is one of the prominent desertification processes in many parts of the world such as low rainfall areas; and Iran is faced with this difficulty because of its geographical location. This study tries to consider some wind sediment controlling method especially the effect of oil mulch on sand stabilization. Method: This study is a functional research by using descriptive-analytic method; according to necessities of the research, library studies, watching some satellite images, referring to relevant governmental organization, making interviews as well as fieldworks were done. Finally, logical solutions for proper managements against wind erosion deliver according to the mentioned information. Findings: In recent years droughts in south of Kerman province destroyed the poor vegetation in desert as well as increased wind speed in the region along with desertification process and creating dunes. These mentioned elements also caused severe wind erosion in critical centers, so destroyed bushes and trees in Ghale-Ganj plain. Increasing growth of dunes is a threat to villages and caused the migration of the rural population. Visiting the region and studying the existing researches indicate that using oil mulch can be applied as a practical way to control the wind erosion and dunes in Ghale-Ganj area. Conclusion: The application of oil mulch to control wind erosion and dust prevention is the considerable way in country. The oil mulch has many benefits and is an effective way to prevent dunes; but the destruction of the environment by oil mulch makes it difficult to use.