ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻮارض ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﯽ در ﮐﺸﺖ ﻫﺎي ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت ﮐﻠﺰا و ﭼﻐﻨﺪرﻗﻨﺪ

Investigation of some microscopic features in Canola and Sugarbeet long term cultivations

سابقه تحقيق و هدف: تغيير پوشش گياهي و نوع پوشش اراضي مي‌تواند اندازه، شكل و اتصال حفره‌ها را تغيير دهد و بر ساختمان‌هاي ميكروسكوپي اثر بگذارد. كشت كلزا و چغندرقند به دليل سازگاري در شرايط متنوع اقليمي، در حال افزايش مي‌باشد. بنابراين، هدف از اين پژوهش بررسي خصوصيات ميكرومورفولوژي ‌خاك‌هاي تحت كشت‌ بيست ساله كلزا و چغندرقند با رژيم رطوبتي زريك در محل مطالعه بود. مواد و روشها: منطقه مورد مطالعه در جنوب غربي شهرستان نهاوند، استان همدان واقع شده است. هشت خاك‌رخ در منطقه مورد مطالعه حفر و نمونه‌ها، به صورت دست‌خورده و دست‌نخورده جمع‌آوري شد. ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي آنها اندازه‌گيري شد. 17 مقطع از كلوخه‌هاي دست نخورده، از 12 افق‌ مختلف آماده شد. تشريح ميكروسكوپي براساس راهنماي استوپس (2003) صورت گرفت. نتايج: خاك‌هاي مذكور بر اساس ويژگيهاي ماكرو/ميكرومورفولوژيكي، فيزيكي و شيميايي، در راسته اينسپتي‌سولز و انتي‌سولز طبقه‌بندي شدند. خاك‌هاي زير كشت چغندرقند، داراي ميانگين ظرفيت تبادل كاتيوني حدود 18، و كشت كلزا با ميانگين ظرفيت تبادل كاتيوني حدود 35 سانتي‌مول (+) بر كيلوگرم اندازه‌گيري شد. بازگشت مواد آلي بر ميزان CEC خاك اثرگذار است. محتوي مواد آلي برآورد شده در كشت كلزا نيز نسبت به چغندرقند بيشتر بدست آمد. نتايج ميكرومورفولوژي نشان داد كه ساختمان‌هاي ميكروسكوپي در افق‌هاي سطحي كشت چغندرقند، تود‌ه‌اي و صفحه‌اي و در افق زيرين بلوكي نيمه‌زاويه‌دار و در كشت كلزا به بلوكي زاويه‌دار و حتي اسفنجي تبديل مي‌شود. ساختمان‌هاي ميكروسكوپي در كشت كلزا نسبت به چغندرقند از تكامل بالاتري برخوردار است. نتايج مطالعات نشان داد كه عمده حفرات در مقاطع كشت كلزا شامل كانال و حجره‌اي بوده و مقدار حفره‌هاي كانالي آن نسبت به كشت چغندرقند ببيشتر است. حفرات در كشت چغندرقند از نوع صفحه اي، وزيكول و وگ بود. الگوي توزيع در تمام مقاطع پورفيريك است. بي‌فابريك عمده در تمامي مقاطع به صورت كريستاليتيك و برخي موارد نامشخص مشاهده شد. از پديده‌هاي خاكساخت در اين مقاطع مي‌توان به پرشدگي حفرات توسط تركيبات آهن، منگنز، كربنات‌هاي ثانويه و بقاياي ريشه گياه و وجود نودول‌هاي آهن، منگنز و كربنات‌ها در گراندمس خاك، هايپوكوتينگ و كوتينگ‌هاي آنها اشاره كرد. بقاياي ريشه در كشت كلزا نسبت به كشت چغندرقند بيشتر و تا عمق بيشتري مشاهده شد. نتيجه‌گيري كلي: نتايج بررسي‌هاي خصوصيات فيزيكوشيميايي و ميكرومورفولوژي نشان داد كه به طور كل هر دو گياه در تغييرات عوارض ميكروسكوپي خاك نقش عمده‌اي داشته، اما نقش گياه كلزا نسبت به چغندرقند برجسته‌تر است. نتايج ميكرومورفولوژي به عنوان يك تكنيك مطمئن در بررسي دقيق نوع عوامل خاكسازي توسط گياه، اين مورد را تاييد مي‌كند.

Background and Objective: The change of cultivated land and the type of crop and land product could be change the size, shape and connect the holes and looking for it to affect the soil microstructure. The cultivation of canola and sugar beet is on the rise because of compatibility in diverse climatic conditions. The purpose of this study is to check events micromorphological characteristics canola and sugar beet cultivation under the same climate regime. Materials and Methods: The study area is located in the west southern of Nahavand in Hamadan province. Eight profiles were dug in the study area and soil samples were collected as disturbed and undisturbed. Physical and chemical characteristics analyzed. 17 thin sections of undistributed clods of 12 different horizons were prepared. Micromorphological descriptions were made according to Stoops guideline. Results: Soil samples were classified to Entisols and Inceptisols orders based on their micro/macro-morphological, physical and chemical characteristics according to key of soil taxonomy. Cation exchange capacity mean in sugar beet culture were achived around 18 and in canola cultivation equal to 35 cmolc/kg. Organic matter return is affected on CEC value. Organic matter content in canola culture more calculated than sugar beet cultivation, too. The micromorphological results showed that micro structures are massive and platy in surface soils horizons while in subsurface horizons were converted to sub-angular blocky and angular blocky to crumb for Sugar beet and canola, respectively. Microstructures have more developed in canola rather than sugar beet cultivation. The results demonstrated that the most voids in thin sections of canola culture were consisting of channels and chumber voids with more extending planner voids and in the canola cultivation channels voids more observed than sugar beet culture. Vesicles and Vughs were observed as common voids in sugar beet cultivation. The distribution pattern in all thin section is predominantly close–open porphyric. The common observed b-fabric in all thin sections was crystallitic form and in some case detected as unspecified. Filling by Fe, Mn, calcite and plant residues, Fe/Mn and calcite nodules in soil matrix and also their coatings and hypo-coatings were main pedofeatures in thin sections. Root residues showed more expansion and depth in canola culture compared to sugar beet. Conclusion: Results of physico-chemical properties showed that in general, both plants have had substantial role in soil alteration; but the canola plants have developed soils predominantly. Micromorphology results as a reliable technique in assessing exact soil forming factors by plants confirm this subject.