تاثير تغيير اقليم بر درجه حرارت پروفيل سطحي خاك در اهواز

Climate change Effects of Surface soil temperature profile in Ahwaz

در مناطق خشك و نيمه خشك گرم شدن سطح خاك قابل توجه بوده و شيب حرارتي زيادي به وجود مي آيد كه در اثر آن حركت آب شديد تر مي شود. درجه حرارت خاك بر توليد محصولات زراعي، رشد گياهان و ميكرو ارگانسيم هاي خاك بسيار موثر است. در سال هاي اخير روند افزايشي دما از مباحث تغيير اقليم به صورت نقطه اي و نيز در سطح حوضه هاي آبريز نيز مورد توجه محققين بوده است. در تحقيق حاضر وجود روند افزايشي در سري زماني درجه حرارت توسط دو آزمون غير پارامتري و پارامتري من-كندال و رگرسيون خطي براي ايستگاه سينوپتيك اهواز به ثبوت رسيد. در مرحله بعد ضمن تعيين ميزان روند، روابط درجه حرارت خاك - محيط براي اعماق 5 و 30 سانتي متري استخراج شد. بكارگيري توأم رابطه روند افزايشي درجه حرارت هوا با روابط دماي خاك - محيط منجر به توسعه رابطه اي شد كه روند افزايشي دماي خاك را بر اساس دماي محيط بيان مي دارد. اين روابط نشان مي دهند كه دماي خاك در عمق 5 و 30 سانتي متري به ترتيب 2 و 1 درجه سانتي گراد نسبت به محيط بيشتر است. و گراديان روند افزايش درجه حرارت پروفيل سطحي خاك در عمق 5 و 30 سانتي متري به ترتيب برابر 038/0 و 030/0 درجه سانتي گراد در سال است. گرچه نمو درجه حرارت خاك محدود تصور شود اما همين تغييرات كم دماي خاك در سرنوشت رشد و نمو گياه؛ ويژگي هاي خاك همچون پروفيل رطوبت دگرساني ساختمان خاك، هدايت گرما، ظرفيت گرمايي و ضريب پخشيدگي حرارت موثر است.

In arid and semi-arid regions, soil surface warming is a considerable phenomenon causing a high thermal gradient which makes water flow intensely. The degree of soil temperature is effective on crop production, plant growth and soil microorganisms. In recent years, the ascending trend of temperature has been substantially noticed by researchers in the issues of pointwise climate change and at watershed level. The present study proved the occurrence of ascending trend in time series of temperature through both non-parametric and Mann Kendall parametric tests as well as linear regression in synoptic station in Ahwaz province, Iran. Next, meanwhile the degree of trend was determined, the relations of SoilMedium temperature were obtained for the depths of 5 and 30 cm. Applying the relations of air temperature ascending trend together with the relations of soil-medium temperature both developed a new relation which can express the ascending tend of soil temperature based on medium temperature. These relations indicated that, in depths of 5 and 30 cm, the soil temperature is higher respectively by 2 and 1 ˚C than medium temperature. Furthermore, the ascending trend of temperature gradient of soil surface profile in depths of 5 and 30 cm is respectively 0.038 and 0.030 ˚C per year. Although the increase of soil temperature is assumed to be limited, these low soil temperature changes are effective on plant growth and soil properties like moisture profile of soil structure alteration, thermal conductivity, heat capacity and heat diffusion coefficient.