ارزيابي ريسك زمين لرزه در شمال غرب تهران با استفاده از تحليل سلسله مراتبي ahp :مطالعه موردي منطقه 22

Earthquake risk assessment in northwestern Tehran using Analytical Hierarchy process (AHP), case study: 22nd District

منطقه 22 واقع در شمال غرب تهران با داشتن جمعيت بيش از 128 هزار نفر و عبور گسل شمال تهران از شمال اين منطقه همچنين با توجه به توسعه ساخت وسازهاي اخير كه بيشتر به صورت برج خود را نمايان مي كنند، همواره در معرض ريسك زلزله قرار دارد. هدف از اين پژوهش با توجه به فرمول جهاني ارزيابي ريسك = خطر × آسيب پذيري × جمعيت) (يو ان اس دي ار،2009)ابتدا ارزيابي آسيب پذيري فيزيكي با توجه به 9 معيار اصلي همراه با زير معيارهاي آن در منطقه و سپس برآورد جمعيت منطقه و در نهايت تحليل خطر موجود در منطقه است.روش: به منظور تهيه نقشه ريسك زمين لرزه، از مدل سلسله مراتبي ahp و تهيه پرسشنامه براي استفاده ازنظر كارشناسان عمران و سازه و مهندسين زلزله شناسي و.. و همچنين به منظور تعيين وزن هاي نهايي معيارها و زير معيارها از نرم افزار expert choice استفاده شده است. سپس با استفاده از نقشه تحليل خطر احتمالي زلزله (pga) موجودِ از پيش تهيه شده (توسط دكتر مهدي زارع) و تهيه نقشه تراكم جمعيت محدوده موردمطالعه، و ضرب آن ها در نقشه آسيب پذيري فيزيكي در نرم افزار gis، به ارزيابي ريسك زلزله در شمال غرب تهران با نگاهي ويژه به منطقه 22(به خصوص در توسعه هاي اخير صورت گرفته) پرداخته شده است.يافته ها: اين پژوهش نشان مي دهد بيشترين آسيب پذيري و ريسك مخاطرات زمين لرزه در شرق و شمال شرقي اين منطقه است، كه ازلحاظ قدمت قديمي تر از ديگر قسمت ها است و در حريم گسلش قرارگرفته اند و بعدازآن قسمت هايي از شمال و شهرك هاي موجود در غرب و جنوب منطقه پرخطرترين قسمت هستند.نتيجه گيري: با در نظر گرفتن آسيب پذيري و خطر و جمعيت در منطقه مشخص مي شود ريسك زلزله منطبق با نقاط جمعيتي در منطقه است و هرچه از پهنه هاي با جمعيت بالا دور مي شويم ريسك كمتر مي شود. بنابراين كنترل جمعيت پذيري و ساختمان سازي در منطقه از اعتبار بالايي در كاهش ريسك برخوردار است.

Back ground and objective: The 22nd district of Tehran in northwestern is subjected to earthquakes risk; a population more than 128000 people, crossing the north fault from its north area and also recent development and constructions, especially tall buildings, increase the risk. The objective of this study is to assess the physical vulnerability of the 9 main criteria along with its sub-criteria in the region, and then estimate the population of the region, and finally analyze the risks in the region according to the global risk assessment formula (risk × vulnerability × population) (UNISDR, 2009). Method: In this study the AHP hierarchical model have used to prepare the earthquake risk map, and also a questionnaire have made in order to use urban planners, structure engineers and seismologists point of views, and Expert choice software is also used measure the final weights of criteria and sub criteria. Then, by using the available pre-prepared earthquake risk analysis (PGA) map (by Dr. Mehdi Zare) ,preparing a population density map and an earthquake hazard map for the study area, and multiplying them to the physical vulnerability map in GIS software, the earthquake risk for Tehran’s northwest district (district No. 22) was measured. Findings: The study shows that the highest vulnerability and risk of earthquake hazards are in the east and northeast of the region, which are older than the other parts of the region and are located in the fault zone, and then some parts of the north and the townships in the west and south of the region are among the most dangerous. Conclusion: Considering the vulnerability and risk and the population in this area indicates that the risk of earthquake is consistent with the demographic in the region, and the risk decrease in areas with lower population density. Therefore, controlling population and constructions in the region has high credibility in reducing risk.