بررسي عوامل مؤثر بر مصرف انرژي (برق) خانوار شهري با رهيافت نظريه بنياني (مورد مطالعه: منطقه 5 شهر تهران)

Investigating the effective factors on urban electricity consumption with the fundamental theory approach(Case study: District 5 of Tehran)

انرژي، همواره نقش اساسي در زندگي بشر ايفا نموده است. در شرايط كنوني با توجه به مسائلي هم­چون افزايش تعداد مصرف­ كنندگان و تغيير سبك ­هاي زندگي افراد و لزوم دسترسي سريع­تر به نيازهاي مصرفي به جهت محدوديت­ هاي زماني، همواره خطر اتلاف و كاهش منابع و دغدغه اصلاح و بهينه­ سازي الگوهاي مصرفي افراد جامعه وجود داشته است. در ميان حامل‌هاي انرژي، برق به دليل داشتن مزاياي زياد و تقاضاي روزافزون نسبت به ساير منابع انرژي از اهميت ويژه­اي برخوردار است. پژوهش حاضر با استفاده از روش كيفي و بر اساس رهيافت نظريه بنياني به مطالعه عادات مصرف انرژي برق خانوار شهري مي­ پردازد. بر اساس روش نمونه­ گيري هدفمند و با ملاك اشباع نظري با 56 نفر از ساكنان منطقه 5 تهران مصاحبه صورت گرفت. طي فرآيند كدگذاري داده­ ها از ميان 631 داده، 173 مفهوم، 24 مقوله جزء 6 مقوله عمده ساخته شد و در نهايت مقوله محوري «عادت واره مصرف انرژي خانوار شهري» استخراج شد. يافته ­هاي تحقيق نشان مي­دهد كه در سطح فردي عواملي نظير راحت طلبي، ضعف مسئوليت پذيري فردي، بي اعتمادي، آگاهي پايين و در سطح ميانه نيروي عادات و روزمرگي و در سطح كلان، تحولات تكنولوژي و سياست­ هاي انرژي بر شيوه ­هاي عمل مصرف ناپايدار انرژي و تداوم آن در قالب عادات واره مصرفي در خانواده­ ها اثر گذار است.

Energy has always played an essential role in human life. In the current situation, due to the increasing number of consumers and the changing lifestyles of individuals and the need for faster access to consumer needs because of time constraints, the society has always faced the danger of waste and reduced resources and the concern to improve and optimize consumption patterns of people in the community .Among energy carriers, electricity is especially important due to its high benefits and increasing demand. The present study uses a qualitative method based on the fundamental theory approach to study the habits of urban power consumption. Based on the purposeful sampling method and theoretical saturation criterion, 56 residents of district 5 of Tehran were interviewed. During the data encoding process from 631 data, 173 concepts, 24 categories of items and 6 major categories were constructed and finally the main category of "the habits of urban household energy consumption" was extracted. Research findings show that on the individual level, factors such as comfort, lack of individual responsibility, distrust, low awareness and at the mid-level the habit and daily routine and at macro level, the technological developments and energy policies on unsustainable consumption of energy and its continuity in the form of consumption habits effect the families..