كليدواژه :
قانعي طوسي , كليله و دمنه منظوم , فردوسي , شاهنامه
چكيده فارسي :
قانعي طوسي احتمالاً ميانۀ سال‌هاي (644- 646 ه.ق) كليله‌ودمنۀ بهرام شاهي (انشاي نصرالله منشي) را در 10548 بيت در قونيّۀ آسياي صغير و به نام عزّالدين كيكاووس دوم از سلاجقۀ روم به نظم كشيده است. گرچه موضوعِ اين منظومۀ تعليمي- تمثيلي با حماسۀ ملّي ايران متفاوت است قانعي به دلايلي مانندِ: انتخاب وزن شاهنامه براي نظم كليله‌ودمنه، همشهري بودن با فردوسي و ايراندوستي و شاهنامه گراييِ سلجوقيان روم، هم احترام خود را به فردوسي نشان داده و هم به صورت‌هاي مختلف از شاهنامه بهره مند شده و تأثير گرفته است. اين توجّهات و تأثيرات در هفت بخش تقسيم بندي و بررسي شده است: 1. صفات و تعابيرِ ستاينده و احترام آميز براي فردوسي و شاهنامه؛ 2. تضمينِ ابيات شاهنامه؛ 3. آوردن عينِ مصراع‌هاي شاهنامه يا با تغييرات اندك بدون اشاره به نام فردوسي؛ 4. تأثّر از مصراع‌ها و بيت‌هاي شاهنامه و سرودن مشابه آن‌ها؛ 5. تعابير، كنايات و تصاوير شاهنامه اي؛ 6. استفاده از مضامين شاهنامه؛ 7. ذكر نام شهرياران و پهلوانان شاهنامه.
چكيده لاتين :
Abstract Ghanei Tousi probably has versified Kalileh va Demneh Bahramshahi (originally written as a classic prose by Nasrollah Monshi) in a period between 644-646 AH. He versified the book in 10548 verses in the name of Izzaddin Keykavous II, a Romian Seljuq in Konya, Asian Minor. Although the theme of this educational-allegorical work is different from Iranian national epics, for some reasons it can be said that Ghanei both has showed his respect for Ferdowsi and has inspired from his Shahnameh. The reasons are: using the same rhythmic structure as Shahnameh for Kalileh va Demneh, being Ferdowsi’s countryman, his enthusiasm in Iran, and Seljuqs’ interest in Shahnameh. In this article the enthusiasm and influence are discussed in seven sections: 1. using admiration expressions used for Ferdowsi and Shahnameh, 2. borrowing verses, lines or terms from Shahnameh, 3. using exactly the same lines of Shahnameh or lines with a slight changes without mentioning that the part has been taken from Shahnameh, 4. inspiring from Shahnameh and writing similar verses, 5. using metaphors and images derived from Shahnameh, 6. using the same themes of Shahnameh, and 7. using the name of kings and heroes of Shahnameh.
