بررسي ساختاري و معنايي صفت‌هاي برگرفته از نام جانوران در گويش لري بختياري: تحليلي در زبان‌شناسي زيست ‌محيطي

Structural and semantic study of animal adjectives in Lori Bakhtiari: An Analysis Based on Ecolinguistics

عوامل مختلفي در شكل‌گيريِ واژه‌ها در جامعۀ زباني دخيل‌اند. محيط پيرامون گويشوران، ارتباط با طبيعت و اقليمِ منطقۀ زندگي ازجمله اين عوامل‌اند. زبان‌شناسي زيست‌محيطي يكي از گرايش‌هاي كاربردي جديد است كه به بررسي ارتباط ميان زبان و محيط طبيعي-اجتماعيِ گويشوران آن زبان مي‌پردازد. ايران تنوع فراواني در زيست‌بوم‌هاي طبيعي دارد؛ با توجه به ارتباط تنگاتنگ مردم ايران، به‌ويژه در گذشته با زيست‌بوم‌هاي پيرامونشان، انتظار مي‌رود بتوان نتايج قابل‌توجهي از رهگذر مطالعۀ اين تعامل‌ها به‌دست آورد. در مقالۀ حاضر ابتدا به معرفي و توصيف زبان‌شناسي زيست‌محيطي پرداخته مي‌شود، سپس صفت‌هاي برگرفته از جانوران (به‌تفكيكِ حيوانات اهلي، حيوانات وحشي، پرندگان و حشرات) در گويش لري بختياري مورد بررسي قرار مي‌گيرند. اين صفت‌هاي برگرفته از نام جانوران، به‌صورت استعاري براي توصيف جسم و رفتار انسان به‌كار مي‌رود. داده‌هاي پژوهش از منابع نوشتاري و نيز منابع گفتاري از مصاحبه و ضبط گفتار روزمرۀ 4 گويشور بومي به‌دست آمد. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد اين واژه‌ها و معناهاي استعاري‌شان در توصيف خصوصيات گوناگون افراد، نشان‌دهندۀ تأمل گويشوران در ويژگي‌ها و خلق‌و‌خوي جانوران محيط پيرامونشان است.

Ecolinguistics is a new area in language studies, which focuses on the interrelation between a language and its users’ geographical and natural environment. In ecolinguistics, the environment around the speakers, their association with nature and the climate of their region are among the various factors involved in the formation of words in a linguistic society. For example the number of terms related to nature is greater in societies linked with nature through livestock or farming than in those which lack such link. Iran has a large diversity in natural ecosystems. The present paper first introduces and describes ecolinguistics, then the animal adjectives (qualifying domestic animals, wildlife, birds and insects) are studied in the Lori Bakhtiari dialect. The findings of this research show that the words related to animal characteristics and moods and their metaphorical meanings are used to describe the speakers’ characteristics and moods in the linguistic society under investigation.