از كُوار (شيراز) تا سواحل خليج‌فارس؛ تحليلي بر اهميت بازرگاني پل كُوار و بند بهمن در دورۀ ساساني و صدر ‌اسلام

در سراسر عصر ساساني و همين‌طور دوران اسلامي، تجارت نقش بسيار پررنگي در اقتصاد و معيشت مردمان آن ادوار داشته است. در اين ميان بنا به دلايل سياسي در اواخر عصر ساساني، راه‌هاي دسترسي به خليج‌پارس از اهميت خاصي برخوردار مي‌شود. شهرستان كوار با توجه به قرارگرفتن در مسير تجاري استان فارس كه از يك‌سو به خليج‌پارس و ازسوي ديگر به نواحي مركزي اين امپراطوري منتهي مي‌شد، نقش پررنگي درطول تاريخ داشته و به‌سبب وجود رود سكان (قره‌آقاج) در جوار اين شهرستان، عبور كاروان‌هاي تجاري در گرو احداث معبري بوده كه اين مهم را ميسر كند. در مقالۀ پيش‌رو تلاش شده است تا با توسل به مطالعات باستان‌شناسانه و همچنين تحقيقات كتابخانه‌اي به بررسي منبع آبي شهر كوار، نقش پل كوار در ايجاد ارتباط با خليج‌فارس و همچنين ريشه‌شناسي نام اين شهر پرداخته شود. بقاي پل كوار يكي از گزينه‌هاي احتمالي عبور كاروانيان بوده است. با بررسي متون جغرافيايي دسته اول از سده‌هاي آغاز اسلام و همچنين بررسي سازۀ فعلي پل مي‌توان دريافت كه اين شهرستان با اتكا به اين پل تاريخي، نقش بي‌بديلي در ايجاد و دوام تجارت از دورۀ ساساني تا دوران اسلامي داشته است. همچنين دوام و بقاي اين شهر در طول تاريخ در گرو آبي بوده كه از بند بهمن به‌واسطۀ تأسيساتي خاص به اين شهر مي‌رسيده است. بر اين اساس در پژوهش حاضر سعي شده تا با بررسي تأسيسات يادشده، چگونگي و عملكرد آن تبيين شود و همچنين علاوه‌بر شناخت‌ پل كوار، با رويكرد فنون ساخت و كاربرد و عملكرد آن براساس منابع نوشتاري موجود، چشم‌انداز منطقه بررسي و در آخر با ارزيابي نتايج به‌دست‌آمده، گاه‌نگاري پيشنهاديِ آن بازگو شود. روش تحقيق توصيفي، تطبيقي و تحليلي است.