تحليل عاملي اكتشافي و تأييدي نسخه فارسي پرسشنامه كيفيت زندگي كاري بر اساس مدل Walton در نمونه‌اي از كاركنان بيمارستاني

Exploratory and Confirmatory Factor Analysis of the Persian Version of Quality of Work Life Questionnaire based on the Walton Model in a Sample of Hospital Employees

مقدمه: باتوجه به‌اهميت كيفيت زندگي كاري (QWL)، مدل‌هاي متعددي از آن ارائه شده است. يك‌مدل معروف از آن، مدل Walton نام دارد. هدف اين پژوهش تحليل عاملي اكتشافي و تأييدي نسخه فارسي پرسشنامه QWL برگرفته ‌از مدل Walton در كاركنان بيمارستاني بود كه عموماً از نظر شغلي در معرض عوامل تضعيف‌كننده ‌QWL قرار دارند. روش‌ها: اين پژوهش، توصيفي-مقطعي و از نوع اعتبارسنجي بود. جامعه ‌آماري شامل تمامي كاركنان كادر درماني، خدماتي و ستادي بيمارستان دولتي پورسيناي شهر رشت بودند. 403 نفر به‌شيوه‌ نمونه‌گيري سهميه‌اي انتخاب شدند. ابتدا اطلاعات QWL مورد تحليلِ‌عاملي اكتشافي (EFA) ‌قرار گرفت (350n=)، سپس براي عوامل منتخب، شاخص‌هاي ‌تحليل عاملي تأييدي (CFA) ‌و ضرايب پايايي همساني دروني بررسي شدند (53n=). كليه تحليل‌هاي آماري توسط نرم‌افزارهاي SPSS نسخه 22 و AMOS نسخه 21 انجام پذيرفت. نتا‌يج: نتايج EFA، چهار عامل را براي ساختار اين آزمون نشان‌ د‌اد كه مجموعاً 87/52 درصد از واريانس كل پرسشنامه را تبيين مي‌كرد. مضافاً اين تحليل نشان داد، 15 گويه نسخه اصلي پرسشنامه در دو عامل، بار عاملي بالايي دارد؛ بنابراين در ارزيابي مدل با شيوه CFA اين گويه‌ها حذف شدند. همچنين CFA نشان‌ داد نسبت χ2/df براي ساختار چهار-عامليQWL-20، 216/1 است و شاخص‌هاي برازندگي براي مدل مذكور‌، 913/0=CFI، 674/0=NFI، 893/0= TLI،065/0=RMSEA) (773/0= GFI نسبتاً رضايت‌بخش است. همساني دروني براي كل QWL-20، 91/0و براي عامل‌هاي ‌شرايط‌ كاري و به كارگيري قابليت‌ها (71/0=α)، انسجام اجتماعي در كار و احترام به حقوق كاركنان (80/0=α)، حجم‌ كار و مناسب بودن حقوق ‌و مزايا (88/0=α)، و روابط اجتماعي ‌و اهميت كار (80/0=α) قابل‌‌ملاحظه بود. ضريب همبستگي گويه-نمره ‌كل براي هريك از گويه‌ها بسيار قوي و در دامنه 66/0 تا 84/0 به‌ دست آمد. دامنه همبستگي بين عوامل مذكور 45/0تا 54/0 حاصل ‌شد. بحث و نتيجه‌گيري: QWL-20 داراي ويژگي‌هاي روان‌سنجي مطلوب و برازش مناسب در ساختار چهار-عاملي است و مي‌تواند در موقعيت‌هاي تهديدكننده QWL به ‌كار رود.

Background: Given the importance of quality of work life (QWL), several models are proposed for it. A well-known model is the Walton's model. The purpose of the present study was exploratory and confirmatory factor analysis of the Persian version of QWL questionnaire based on the Walton model in hospital employees who are generally exposed to job-related QWL attenuating factors. Methods: This descriptive cross-sectional study was a validation study. The statistical population included all medical, non-medical and headquarter staff of PourSina State Hospital in Rasht of whom, 403 employees were selected by quota sampling. First, the QWL data was subjected to an exploratory factor analysis (EFA) (n=350) and then, for selected factors, confirmatory factor analysis (CFA) indices and internal consistency coefficients (n=53) were investigated. All statistical analyses were performed using SPSS-22 and AMOS-21software packages. Results: The EFA results showed four factors for the structure of this test, which totally explained 52.87% of the total variance of the questionnaire. In addition, this analysis showed that 15 items of the original version of the questionnaire have high factor loading in two factors and therefore in the evaluation of the model with the CFA method, these items were eliminated. Also, CFA demonstrated that χ2/df ratio for the four-factor QWL-20 structure is 1.216 and the fitness indices for the model (GFI=0.773, CFI=0.913, NFI=0.674, TLI=0.893, RMSEA=0.065) are relatively satisfactory.The internal consistency for the total QWL-20 is equal to 0.91 and it was remarkable for the factors of working conditions and utilization of capabilities (α=0.71), social integration in work and respect for employee's rights (α=0.80),volume of work and suitability of pay and benefits (α=0.88) and social relationships and importance of work(α=0.80).The correlation coefficient of item-total score was very strong for each item and it was in the range of 0.66 to 0.84. The range of correlation between these factors was 0.45 to 0.54. Conclusion: QWL-20 has favorable psychometric properties and an appropriate fit in the four-factor structure and can be used in QWL threatening situations.