بررسي موقعيت ژئوپلتيكي شيعه با محوريت ايران و تاثير آن بر جايگاه سياسي شيعيان غرب آسيا

A Study of Shiite Geoploitical Situation with Iran at the Center and Its Impact upon Shiites’ Political Status in the West Asia

محيط امنيتي هر جامعه اي، تابع و برآيندي از تعامل و تقابل متغيرهاي محيط داخلي و محيط خارجي آن است؛ بر اين اساس، محيط امنيتي ايران به اقتضاي طبيعت و هويت انقلابي ايدئولوژيكي اش و از جهت تاريخي، فرهنگي و قومي به سبب موقعيت ژئوپليتيك و ژئواستراتژيكي اش محيطي آسيب پذير و مستعد بحران است. بر اين اساس اين پژوهش درنظر دارد ضمن نقد رويكردهاي سنتي ژئوپلتيكي به طرح نظري مفهوم «ژئوپلتيك انتقادي شيعه» و «گفتمان مبتني بر فضاي مقاومتي» بپردازد. اين مقاله از روش تحقيق توصيفي استفاده كرده و در جمع آوري اطلاعات از روش كتابخانه اي بهره گرفته و در قالب مدلي تحليلي (فرضي قياسي) انجام شده است. با توجه به نتايج تحقيق به نظر مي رسد كه جمهوري اسلامي ايران با توجه به ضعف ژئوپليتيكي شيعيان در ساير كشورهاي منطقه، نيازمند يك همگرايي با محوريت ساير مشتركات في مابين از جمله مسائل فرهنگي، تاريخي، جغرافيايي و اقتصادي است تا بتواند با پوشش اين ضعف در بلندمدت در سايه ديگر مولفه ها به ارتقاء جايگاه شيعيان در كشورهاي منطقه كمك كند تا بتواند در آينده از جايگاه ژئوپليتيكي تقويت شده آن ها در منطقه بهره مند شود.

Any community's security environment serves as a function of the interaction and conflict between the invariables of both internal and external environment. Iran’s security environment, thus, is vulnerable and prone to crisis, because of its ideological-revolutionary nature and in terms of historical, cultural and ethnic characteristics due to its geopolitical and geostrategic location. So, this research intends to theoretically address the concept of ‘Shi'ite critical geopolitics’ and the ‘discourse based on resistance’ by criticizing traditional geopolitical approaches. This article, which has been conducted in the form of an analytical model (hypothetico-deductive), uses descriptive research method. Data has ben collected by using library method. The findings in this research indicate that, due to geopolitical weaknesses of Shiites in other countries of the region, the Islamic Republic of Iran requires a convergence at the heart of which lie other commonalities including cultural, historical, geographical and economicl considerations so that it could be able to contribute to improve the Shiites’ status in the countries of the region by overcoming those weaknesses in the long term together in the light of other components only to capitalize on their improved geopolitical status in the region in the future.