شيب لغزنده يا رفتار جبراني؟ نقش متاركه اخلاقي و خودشيفتگي در تصميم‌گيري‌هاي اخلاقي حسابداري

Slippery slope or compensatory behavior? The role of moral disengagement and narcissism in accounting ethical decision making

تحقيقات زيادي نشان مي دهند كه تخلفات كوچك غير اخلاقي، باعث رفتار فاحش تر در طول زمان خواهد شد كه به عنوان الگوي رفتاري شيب لغزنده عنوان مي شود در مقابل تحقيقات زيادي يافته هاي متناقض دارند كه نشان داده است انجام عمل غير اخلاقي اوليه هنگامي كه اين رفتار شروع به ايجاد تضاد با هويت اخلاقي فرد مي كند مي تواند انگيزه دروني را به پايان برساند يا رفتار غير اخلاقي را محدود كند. كه از اين رفتار نيز به عنوان رفتار مجاز يا جبراني عنوان مي شود. به باور ما هر دو نظريه مي تواند در حسابداري وجود داشته باشد كه به تفاوت هاي فردي و محيطي بستگي دارد. ما در اين پژوهش، نقش تفاوت هاي فردي از جمله سطح متاركه اخلاقي و خودشيفتگي را در بين اعضاي جامعه حسابداران رسمي ايران بررسي نموده ايم. تعداد جامعه نمونه با استفاده از فرمول كوكران 300 نفر تعيين گرديد. و به كمك تجزيه تحليل واريانس از طريق طراحي مدل خطي عمومي پس از اثبات تاثير معني داري بين متغير ها به مقايسه ميانگين گروه هاي مختلف پس از قرار گرفتن آنها در ساختار شيب لغزنده پرداخته شد. نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه هر دو نظريه در حسابداري وجود دارد و ويژگي هايي شامل سطح پايين خودشيفتگي و تمايل به ناديده گرفتن اخلاقي، رفتار سازگار با شيب لغزنده را نشان مي دهند. از طرف ديگر، خودشيفتگي بالا و سطح پايين متاركه اخلاقي، رفتار جبراني را نشان مي دهند.