پايگاه اجتماعي اقتصادي شهروندان و رفتار خريد در فضاي شهري مطالعه موردي: بازار سنتي شهر كاشان

Soceioeconomic status of citizen the behavior of Purchasing in the urban space (Case Study of the traditional market town of Kashan)

بازار يكي از عناصر اصلي شهر ايراني و به‌مثابه قلب تپنده آن محسوب مي‌شود. بازار سنتي كاشان در دوره سلجوقيان احداث گرديد و به‌تدريج نقش و كاركرد مهمي در توسعه اقتصادي- اجتماعي شهر پيدا كرد. به‌طوري‌كه در دوره صفويه به اوج شكوه و رونق اقتصادي رسيد. اما در دوره معاصر به دليل گسترش شهر كاشان و ايجاد فاصله مكاني بين بازار و محل سكونت شهروندان، گسترش خرده‌فروشي‌ها و فروشگاه‌هاي جديد در امتداد خيابان‌ها و محلات مختلف در سطح شهر، موجب كم‌رنگ شدن و بعضاً از دست رفتن نقش و كاركرد قديمي بازار كاشان شده است. پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين سؤال است كه چه تفاوتي ميان پايگاه اجتماعي ـ اقتصادي پاسخگويان در شهر و نحوه و رفتار خريد از بازار وجود دارد؟ روش پژوهش توصيفي-تحليلي است. براي جمع‌آوري اطلاعات و داده‌هاي موردنياز از روش ميداني و ابزار پرسش‌نامه استفاده‌شده است. جامعه آماري شامل الف) كسبه و بازاريان و ب) ساكنان شهر كاشان مي‌باشد. حجم نمونه براي ساكنان شهر كاشان با استفاده از فرمول كوكران 384 نفر انتخاب گرديد كه اين تعداد پرسشنامه بين سه منطقه شهري با پايگاه اقتصادي پايين (شهرك 22 بهمن)، متوسط (خيابان ملامحسن) و بالا (خيابان اميركبير) توزيع گرديد. ملاك تعيين سه منطقه شهري بر اساس ارزش زمين، تراكم جمعيت، قيمت مسكن، مهاجران و پايگاه اجتماعي ـ اقتصادي ساكنين مي‌باشد. همچنين تعداد 100 پرسشنامه از كسبه و بازاريان شهر تكميل شد. تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS و آزمون آماري واريانس يك‌طرفه انجام شد. منطقه اميركبير كمترين ميزان مراجعه به بازار را با 10 درصد خريد دارند، ليكن شهرك 22 بهمن بيشترين مراجعه و خريد را از بازار سنتي مي‌كنند و به‌طوركلي بازار نقش درجه اول خود را به‌عنوان مركز عمده خريد شهروندان ازدست‌داده است.