كليدواژه :
انديشه سياسي , قرن هشتم , حافظ و سياست , نظريه اسپريگنز
چكيده فارسي :
شاعران ايراني از ديرباز از اركان اصلي و واسطه اي ميان مردم و دستگاه حاكميت بوده اند و به خاطر ارتباط مستقيم با حاكميت، نحوه معاش و گذران زندگي آنها هميشه از اين ارتباط تاثير پذيرفته است. حافظ به عنوان يكي از چهره هاي شاخص ادبيات ايران، نه تنها از اين قاعده مستثني نيست، بلكه زندگي او عجيب با تحولات زمانه و جابه جايي حاكمان گره خورده است. پرسش اصلي پژوهش اين است كه اين تحولات چه تاثيري بر انديشه سياسي حافظ گذاشتند و حافظ راه رهايي از مشكلات زمانه را در چه مي ديد؟ براي پاسخ به پرسش يادشده با به كارگيري نظريه «اسپريگنز» (مشكل شناسي، علت شناسي، جامعه آرماني، راه حل) و روش توصيفي - تحليلي، ويژگي هاي انديشه سياسي حافظ توضيح داده شده است. طبق چارچوب نظري، يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه حافظ مشكل سياسي جامعه خود را در قتل، زندان، تكفير، تهمت، فساد، ناامني و بي ثباتي مي ديد. او در مقام علت يابي تزوير و ريا، سوء استفاده از مقام و موقعيت و ظلم را عامل بسترساز بروز اعتراضات در جامعه مي دانست. همچنين جامعه آرماني حافظ در حوزه هاي مختلف سياسي، اجتماعي و فرهنگي، ويژگي هايي همچون پرهيز از بدگويي، ريا، انجام كار بد و تاكيد بر ساده زيستي و قناعت، بي اعتنايي به حسودان و دل نبستن به دنيا و قدرت داشت. از نگاه حافظ، راه حل فائق آمدن بر اين مشكلات در اصلاح گري، پرهيز از ظلم، تسامح و مدارا، عبرت گرفتن از تاريخ و پندپذيري بود.
چكيده لاتين :
From the past times, Iranian poets have been main factor and mediator between people and governors. Life style of poets (based on direct relations with government and governor) always protect these relations. Hafiz was not only an exception to this rule, but his life has strangely tied to the changes of the time and the Dismissal and appointment of the rulers. The main question of the research is how did these developments affect the political thought of Hafez and what was the solution to ending the problems of society in terms of Hafez? To answer the above question, we described the characteristics of Hafez's political thought, based on the application of the Spragens theory (Understanding the problem, Understanding the cause, ideal society, solution). According to the theoretical framework, the findings of the research show that Hafez saw his society political problem in murder, imprisonment, extortion, slander, corruption, insecurity and instability. He considered Hypocrisy and Abuse of power as a factor behind the emergence of protests in society. Hafez's ideal society, in various political, social and cultural spheres, was characterized by avoiding from doing bad things, the emphasis on contentment and modest life, not attention to jealous people, and disregarding the world and power. From the standpoint of Hafez, the solution to these problems is in reformism, the Cultural Revolution, tolerance, Attention to learning from history and Listening to the advices.
