ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺗﺤﻮل روﺣﯽ ﻋﺎرﻓﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن

در ﻣﯿﺎن ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻫﺎي ﭘﺮﺷﻤﺎر ﻣﺘﻮن و ﺗﺬﮐﺮه ﻫﺎي ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ، ﺣﮑﺎﯾﺎﺗﯽ درﺑﺎرۀ ﺗﺤﻮل روﺣـﯽ ﻋﺮﻓـﺎ دﯾـﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻈﯿﻤﯽ از ﻓﻀﺎي اﯾﻦ آﺛﺎر را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ . اﯾـﻦ ﺣﮑﺎﯾـﺖ ﻫـﺎ ﺷـﺮح اﺣـﻮال ﻋﺎرﻓﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ واﻗﻌﻪ ﻫﺎي ﻏﯿﺒﯽ، ﻣﺘﺤﻮل و ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻘﺖ ﺻﻮﻓﯿﺎن وارد ﺷﺪه اﻧﺪ. ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ ورود اﻫﻞ ﺳﻠﻮك ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻘﺖ در ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻫﺎي ﺗﺤﻮل روﺣﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺒﯿﻪ ﺑـﻪ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ اﺳـﺖ . اﯾـﻦ ﺷـﺒﺎﻫﺖ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻫﺎ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻣﺬﮐﻮر در ﻣﻘﺪﻣﺎت، واﻗﻌﻪ و آﺛﺎر و ﻧﺘﺎﯾﺞ داراي ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ ﻫﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ. ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺗﺤﻮل روﺣﯽ ﻋﺎرﻓﺎن ﻣﺨﺘﺺ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﮥ آﻏﺎزﯾﻦ ﺳﻠﻮك ﻧﯿﺴﺖ و در ﺳﯿﺮ اﺳﺘﮑﻤﺎﻟﯽِ ﻋﺎرف ﺑـﻪ ﻣﺮاﺗـﺐ و درﺟﺎت ﺑﺮﺗﺮ ﻧﯿﺰ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد. ازاﯾﻦ رو ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎي ﻣﻄﺮح در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﯾـﻦ ﺗﺤﻮﻻت اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ؟ ﭼﻪ آﺛﺎر و ﻧﺘﺎﯾﺠﯽ را در ﺑﺮ دارد؟ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪۀ آن ﻫﺎ در ﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟ آﯾﺎ ﻫﻤﮥ ﻋﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﯿﻮه ﺗﺤﻮل ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ؟ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺣﮑﺎﯾـﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺤﻮل روﺣﯽ، اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺗﺒﯿﯿﻦ و اﺛﺒﺎت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﻮل در ﻋﺮﻓﺎن اﺳﻼﻣﯽ ﻣﺒﺘﻨـﯽ ﺑـﺮ ﻋﻮاﻣﻞ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻘﺸﯽ اﺳﺎﺳﯽ در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﻠﻮك و ﻃﺮﯾﻘﺖ دارد.