تحليل آماري ويژگي‌هاي ديرينه بوم‌شناختي و جايگاه زيست‌جغرافيايي ديرينه بازوپايان در توالي‌هاي سازند جلفا (لوپينگين پيشين)، شمال باختر ايران

Quantitative analysis of palaeoecological features and paleobiogeographic setting of brachiopod fauna in the Julfa Formation (Early Lopingian), northwest Iran

مطالعۀ ديرينه بوم‌شناسي كمّي روي 528 نمونۀ كاملاً برجا از بازوپايان سازند جلفا در شمال باختر ايران به ارائۀ تحليلي از شيوۀ انتشار اين بي‌مهرگان دريايي در بوم‌سازگان لوپينگين پيشين منجر شد. بررسي شيوۀ استقرار اين بازوپايان در كف بستر نشان‌دهندۀ غلبۀ فرم‌هاي خاردار شاخص محيط‌هاي كم‌انرژي و بسترهاي استحكام‌يافته در بخش‌هاي ابتدايي لايه‌هاي جلفاي پاييني و تسلط فرم‌هاي پديكوليت درشت شاخص محيط‌هاي پرانرژي‌تر در بخش بالايي اين لايه‌هاست. اندازه‌گيري شاخص تنوع گونه‌اي شانون- وينر براي بازوپايان و بررسي آن در طول ستون چينه‌شناسي وجود شرايط محيطي نه‌چندان مطلوب براي اين جانوران در طول زمان لوپينگين را نشان مي‌دهد؛ ضمن اينكه اين شرايط به‌سمت انتهاي پرمين رو به وخامت گذاشته است. اين امر هماهنگي خوبي با افزايش شاخص مرگ‌ومير بازوپايان در طول توالي مطالعه‌شده دارد كه بر اساس تجزيه‌وتحليل اندازۀ صدف به دست آمد. مقايسۀ بازوپايان موجود در سازند جلفا با ايالت‌هاي ديرينه زيست‌جغرافيايي معرفي‌شده براي زمان لوپينگين گوياي قرابت بازوپايان ناحيۀ جلفا با ايالت كاتايسين به‌سمت ايالت تتيس باختري است. برخلاف باورهاي پيشين كه گرايش اين فونا به‌سمت ايالت تتيس باختري را از زمان چانگزينگين درنظر مي‌گرفتند، با‌توجه‌به حضور برخي گونه‌ها نظير Tschernyschewia typica(يك گونۀ شاخص ايالت تتيس باختري) در لايه‌هاي جلفاي پاييني، گرايش به‌سمت اين ايالت از زمان ووچياپينگين پيشين آغاز شده است.

Lopingian succession in the vicinity of Julfa (East Azerbaijan Province, NW Iran) have been known for a long time among the most fossiliferous sections in the south of Paleotethys, especially those of the Ali Bashi Mountains (Stepanov et al 1969). They play a key role in the subdivision of the Late Permian sedimentary successions of the Tethyan Realm. The Wuchiapingian Julfa Formation was accumulated on a shelf environment with a gradual deepening upward trend into the Changhsingian Ali-Bashi Formation. Brachiopods are the most important macrofaunal content of the Julfa Formation while the Ali-Bashi Formation (Sensu Teichert et al. 1973) comprises a considerably rich pelagic fauna consisting of conodonts and cephalopods, allowing for the separation of a number of biozones within this time unit. The Julfa Formation contains well diversification of Wuchiapingian brachiopods, grade into 4 biozone in both Main Valley section of the Ali Bashi Mountains and the Zal section (Ghaderi et al. 2014 a, b). The aim of this research is the study of species diversity and settling preferences of these marine invertebrate and their relations with the sedimentary environment. For these purpose, 528 in situ brachiopod specimens have been collected from the Main Valley section of the Ali-Bashi Mountains and the Zal section.