تبيين وحي بر اساس نقش قواي ادراكي نبي با تكيه بر آراي ملاصدرا و سهروردي

Explaining revelation based on the role of the power of perception of prophet based on the statements of Mulla Sadra and Suhrawardi

فيلسوفان مسلمان از جمله سهروردي و بالاخص ملاصدرا عليرغم باور به رويكرد عقلاني وحي، به آموزههاي قرآني نيز توجه دارند. از نظر آنان انتساب مبدأ و منشأ معارف وحياني به عقل فعال)روحالقدس( در طول انتساب به خداي متعال ميباشد به اين معنا كه فاعل وحي، خدا و حامل آن نبي است. تبيين نقش قواي ادراكي پيامبر در قوس صعود بيانگر اين نكته است كه پيامبر نسبت به ادراكات كلي وحياني حالت قابلي داشته كه يا به تعبير سهروردي بهواسطه روحالقدس و فرشته وحي دريافت كنندۀ وحي است و يا به تعبير ملاصدرا علاوه بر حالت قبل، معارف را بدون واسطه نيز از خداوند دريافت ميكند. در آگاهي از امور جزئي و وقايع گذشته و آينده نيز نبي به واسطه اتصال قوه متخيلهاش به جواهر عاليه، در معرض انفعال و تأثير از صُور علمي موجود در نفوس فلكي قرار ميگيرد. قواي ادراكي نبي بار ديگر در قوس نزول نقش آفريني بيشتري دارند به اين معنا كه ملاصدرا و سهروردي در اينكه نبي، صورت مثالي فرشته وحي را در عالم مُثُل معلّقه مشاهده كرده و الفاظ وحياني را از او شنيده است، با يكديگر هم رأي هستند، ليكن ملاصدرا اين صُور را تا حد حواس نبي تنزل ميدهد. در اين پژوهش سعي شده ضمن تبيين ديدگاه دو فيلسوف در ارتباط با نكات فوق، در باب مبدأ و منشأ و همچنين مراتب وحي، به جمع رويكرد عقلاني با آموزههاي قرآني نيز توجه شود.