نقد نظريه تفسير بر پايه ترتيب نزول

Political Necessities of the "Goal-oriented Universe" from the Perspective of the Holy Qur'an

بررسي نظريه تفسير بر پايه ترتيب نزول نيازمند بررسي اولاً اتقان روايات ترتيب نزول، ثانياً خاستگاه و جايگاه قرينه «ترتيب نزول» در تفسير و ثالثاً‌ موانع نظريه ياد شده‌است. اين سه با توجه به نبودِ پيشينه مناسب، نيازمند مقالات مستقلي هستند تا جوانب آن‌ها بررسي و نقد شود، ليكن با توجه به اينكه بستر پژوهش، روايات ترتيب نزول است، نگارنده ثقل مباحث مقاله حاضر را به آن اختصاص داده‌است و به قدر ضرورت، دوديگر را گزارش مي‌كند تا در فرصتي مناسب ابعاد ديگر را به نقد و بررسي تفصيلي بنشيند. روايات ترتيب نزول سوره‌هاي قرآن نيز خود از دو جهت سند و محتوا شايسته بررسي است كه در اين مقال، علت نخست به دليل نبودِ پيشينه و ضرورت آن، كانون توجه است و از نظر دوم نيز به اشاره سخن آمده‌است. نگاه منتقدانه به اين نظريه بر پايه روش شيعي و سنّي، براي احتراز از تفسير به راي و حفظ صيانت روش تفسيري صحيح، ضرورتي اجتناب‌ناپذير است. از بين روايات يادشده،‌ چهار روايت منسوب به اهل بيت(ع) است كه به دليل ضعف‌هاي متعدد و بنيادي نزد محققان شيعه و سنّي از اقبال مناسبي برخوردار نشده‌است و اغلب طرفداران اين روايات، تنها به روايات منقول از برخي صحابه، مانند ابن‌عباس اعتماد كرده‌اند. در مجموع، نگارنده بر پايه پژوهش پيش ‌رو، اعتبار ترتيب نزول سوره‌ها را براي ايفاي نقش مبنايي و پايه‌اي در تفسير نمي‌پذيرد و دخالت زمان نزول را تنها در موارد اطمينان‌بخش و معتبر در حدّ قرينه تفسيري مجاز مي‌داند.

The study of the position of "the Universe" as the material world has a special significance in its purposefulness or instrumentalism in politics; is acquiring of different dimensions of Universe, the purpose of politics, or is it the mean by which politicians approach it to the goals of politics? In this research, it is shown that a viewpoint has an independent view of the universe, it considers it the "goal of politics"; another group does not value the existence of the universe, and the third group considers it as "the me@n" of achieving the goals beyond the prosperity of the eternal life. This study, by examining the verses of the Quran, attempts to show which group is accepted in the Qur'an and which is criticized.