بررسي رفتار پاكستان و هند در قبال دو خط لوله تاپي و صلح با رويكرد نظريه بازي‌ها

در اين پژوهش پس از مرور تاريخچه دو خط لوله تاپي و صلح و همچنين بررسي شرايط بازار انرژي بخصوص گاز طبيعي در دو كشور هند و پاكستان، رفتار اين دو كشور در قبال دو خط لوله تاپي و صلح با رويكر نظريه بازي‌ها مورد تحليل قرار گرفته است. در اين بخش با در نظر گرفتن درآمد حاصل از واردات گاز طبيعي و هزينه هاي ناشي از آن اعم از هزينه‌هاي اقتصادي و سياسي براي دو كشور هند و پاكستان، با اتخاذ يك بازي تك مرحله اي و ترتيبي با اطلاعات كامل، رفتار استراتژيك اين دو كشور در قبال خط لوله تاپي و صلح مدل شده است. نتيجه نهايي مدل بدين‌گونه است كه انتخاب هر دو خط لوله تاپي و صلح براي دو كشور هند و پاكستان نقطه تعادلي بازي است. اين دو كشور در سال‌هاي آتي نياز بسيار زيادي به گاز طبيعي براي ايجاد رشد اقتصادي و تامين تقاضاي داخلي خود دارند. هند به‌عنوان يكي از پنج قدرت نوظهور در عرصه اقتصاد بين‌المللي و عضو گروه بريكس نياز زيادي به حامل-هاي انرژي فسيلي به خصوص گاز طبيعي دارد. فاصله بين عرضه و تقاضاي گاز طبيعي در كشور پاكستان براساس برآورد موسسه مطالعات نفت آن كشور در سال 2020 حدود 40 ميليارد متر مكعب است كه اين موضوع با نتيجه مدل مبني بر انتخاب هر دو خط لوله صلح و تاپي نيز همخواني دارد. علي رغم اينكه دولت‌هاي غربي بالاخص ايالات متحده آمريكا از خط لوله صلح حمايت نكرده و هزينه‌هايي سياسي را هم به دو كشور هند و پاكستان به اين مناسبت تحميل مي‌كنند، اما با احتساب اين هزينه‌هاي سياسي باز هم خط لوله صلح گزينه جدي تامين گاز طبيعي اين دو كشور خواهد بود؛ لذا جمهوري اسلامي مي‌بايست با تاكيد غلبه اقتصادي خط لوله صلح بر هزينه‌هاي سياسي آن مانع از هژموني رسانه‌اي كشورهاي غربي در اين زمينه شود.