بررسي نقشِ هويت در سياست دفاعي جمهوري اسلامي ايران با تأكيد بر بازدارندگي همه جانبه و متعارف گرايي

Investigating the role of identity in the defense policy of the I.R. Iran, with an emphasis on all-round deterrence and conventionalism

سياست دفاعي، برآيند عوامل كمّي و كيفي داخلي و خارجي است. علاوه بر تهديدات نظامي خارجي و متغيّرهاي محسوس داخلي؛ نظير ساختار سياسي- نظامي، بودجه دفاعي، سلاح، تجهيزات و جمعيت، متغيرهاي نامحسوس؛ همانند باورها، عقايد، ارزش­ ها، هنجارها، آداب و رسوم و تجربيات تاريخي نيز در شكل­ گيري آن نقش ­آفرين هستند. تأمل در رفتارهاي دفاعي، توجه به اسناد بالادستي و تعمّق در انديشه حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامي (مدظله ­العالي) بيانگر اين است كه: بازدارندگي همه­ جانبه مفهوم كانوني سياست دفاعيِ جمهوري اسلامي ايران است و متعارف­گرايي نيز تعيّن بخشِ ماهيت ابزارهاي دفاعي آن به‌شمار مي­ رود. هدف اصلي اين مقاله، بررسي نقش هويت در شكل­ گيري بازدارندگي همه­ جانبه و متعارف‌گرايي در سياست دفاعي جمهوري اسلامي ايران است. اين مقاله مبتني بر رويكرد كيفي­ و به شيوه كتابخانه­ اي و همچنين مصاحبه نيمه ‌ساختاريافته اجرا شده است. تجزيه تحليل داده ­ها به روش «تحليل مضموني» گزاره­ هاي كليدي و ايجاد رابطه همبستگي معنادار ميان آن ها انجام شده است. نتايج حاصل از يافته‌هاي تحقيق گوياي اين است كه: اسلام­ گراييِ حاكم بر نظام معناييِ جمهوري اسلامي ايران، نقش محوري در شكل­ گيري بازدارندگيِ همه­ جانبه و متعارف ­گرايي ايفا مي­ كند؛ اين نقش ­آفريني از طريق ادراكِ نقشِ ملي «دولتِ سرمشق» و در راستاي تحقّق منافع دفاعي- امنيتي اين كشور صورت مي­ گيرد و رهيافت فرهنگي با محوريت نظريه سازه­ انگاري، دستگاه نظري مناسب براي تحليلِ اين ساحت از سياست دفاعي ايران مي ­باشند.

Defense policy is the result of both quantitative and qualitative internal and external factors. In addition to foreign military threats and perceptible domestic variables; such as military and political structure, budget, weapons, equipment and population, imperceptible variables; including opinions, beliefs, values, norms, customs and historical experiences contribute to its formation. Reflecting on defensive behaviors, paying attention to upper documents and contemplating the Thought of Imam Khomeini and the Supreme Leader of the Islamic Revolution indicate that: all-round deterrence is the Focal concept of defense policy of the I.R. Iran and conventionalism determines the nature of its defense instruments. The main objective of this paper is to examine the role of identity in the formation of all-round deterrence and conventionalism in the defense policy of the I. R. Iran. This paper is based on a qualitative approach and carried out through the library method as well as semi-structured interview. Data analysis has been done by means of “thematic analysis” of key propositions and establishing a meaningful correlation between them. The results of the research findings show that: Islamism dominates the I. R. Iran's semantic system plays pivotal role in the formation of all-round deterrence and conventionalism; this role-playing through the perception of the national role of the “Role Model State” and in pursuit of fulfilling the country's defense-security benefits and the cultural approach based on constructivist theory is a suitable theoretical device for analyzing this area of Iran's defense policy.