بررسي محتواي كتاب‌هاي درسي دوره دوم ابتدايي بر مبناي تربيت اقتصادي از ديدگاه اسلام

Textbook Content Analysis of the Second Course of Primary Education on the Basis of Islamic Economic Teachings

پژوهش حاضر با هدف تحليل محتواي كتاب‌هاي درسي دوره دوم ابتدايي بر مبناي تربيت اقتصادي از ديدگاه اسلام انجام شد. روش پژوهش توصيفي از نوع پيمايشي و تحليل محتواي مقوله‌اي است. جامعه پژوهش در بخش تحليل محتوا كليه كتاب‌هاي دوره دوم ابتدايي(پايه‌هاي چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصيلي 97- 96 است كه به شيوه سرشماري تمامي محتواي آن‌ها با استفاده از فهرست وارسي(فرم تحليل محتوا) كه با توجه به مبناي نظري تربيت اقتصادي و نظريات مرتبط تدوين و مورد تاييد صاحب نظران قرار گرفته بود، مورد بررسي و تحليل قرار گرفت. واحد تحليل جمله، تصوير و مضمون بود. داده‌هاي حاصل با استفاده از فراواني و درصد مورد تحليل قرار گرفت. در بخش پيمايشي جامعه آماري معلمان دوره دوم ابتدايي دو ناحيه شهر همدان بوده كه براساس روش نمونه‌گيري طبقه‌اي و خوشه‌اي تعداد 248 نفر از آن‌ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات پرسش‌نامه محقق ساخته بود كه روايي آن به روش CVR محاسبه و مورد تاييد قرار گرفت و پايايي آن به روش آلفاي كرونباخ 87/0 محاسبه شد. براي تجزيه و تحليل داده‌هاي حاصل از پيمايش، از شاخص‌هاي آمار توصيفي و آزمون تي تك نمونه‌اي استفاده شد. نتايج به طور كلي بيانگر آن بود كه در مجموع در محتواي كتاب‌هاي درسي دوره دوم ابتدايي(پايه‌هاي چهارم، پنجم و ششم) توجه اندكي به مؤلفه‌هاي تربيت اقتصادي اسلامي صورت گرفته است. بيشترين ميزان توجه به مؤلفه‌ها مربوط به كتاب مطالعات اجتماعي و كمترين ميزان آن مربوط به كتاب تفكر و پژوهش پايه ششم است. همچنين براساس ديدگاه معلمان در كتب درسي هر سه پايه كمتر از حد متوسط به تربيت اقتصادي از ديدگاه اسلام توجه شده است

The purpose of this study was to analyze textbook content of the second course of primary education on the basis of Islamic economic teachings. The research method is descriptive survey with categories-based content analysis. The research community in the content analysis section includes all the textooks of the second course of primary education (grades four, five, and six) in 2017-2018 academic year; the contents of these textbooks have been entirely analized with a checklist (content analysis form) that was compiled regarding the theoretical foundations of economic teachings and related theories and was approved by the experts. The unit of analysis was sentence, image and theme. The data were analyzed using frequency and percentages. In the survey section, the statistical population was 248 teachers of the second course of primary education of two districts in Hamadan city, who were selected by stratified and cluster sampling methods. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire whose validity was calculated and validated by CVR method and its reliability was calculated by Cronbach's alpha of 0.87. Descriptive statistics and single sample T-test were used to analyze the data obtained from the survey. The results generally indicate that in the content of textbooks of the second course of primary education (fourth, fifth, and sixth grades), the components of Islamic economic teachings received little attention. These economic components have received the most attention in Social Studies textbook and received the least attention in Thinking and Research textbook of the sixth grade. Also according to the teachers' viewpoints, in all the three grades textbooks, less attention has been paid to Islamic economic teachings.