مدل سازي مكاني حساسيت فرونشست زمين با استفاده از روش داده كاوي مدل جمعي تعميم يافته

فرونشست يكي از مخاطرات زمين‌ريختي است كه در سال‌هاي اخير بيش‌تر اقليم‌هاي خشك و نيمه‌خشك را فرا گرفته‌است. هدف اصلي اين پژوهش مدل‌سازي مكاني و ارزيابي حساسيت فرونشست زمين با استفاده از روش داده‌كاوي مدل جمعي تعميم‌يافته در دشت جيرفت، استان كرمان است. فرونشست‌هاي اتفاق افتاده در منطقه با بازديد‌هاي ميداني گسترده شناسايي، و نقشه‌ي پراكنش آن‌ها تهيه شد. براي بررسي ارتباط ميان فرونشست ها و عوامل مؤثر درصد شيب، جهت شيب، ارتفاع، سنگ‌شناسي، فاصله از آ‌‌ب‌راه، تراز آب‌هاي زيرزميني، كاربري زمين، انحناي سطح، شاخص رطوبت، پستي‌وبلندي، و فاصله از گسل، از نظريه‌ي تابع اطمينان شهودي استفاده، و وزن طبقه‌هاي هر عامل مشخص شد. نتايج ارتباط ميان فرونشست ها و عوامل مؤثر نشان داد كه بيش‌تر فرونشست‌هاي منطقه در شيب‌هاي (2–0 درصد)، جهت هاي شيب مسطح و هموار، فاصله‌ي كم از آب‌راه (كم‌تر از50 متر)، فاصله‌ي زياد از گسل (بيش‌تر از 4000 متر)، در سازند‌هاي گروه سوم (گنبدهاي ريوليتي و ريوداسيتي و توف سبز تيره)، در زمين‌هاي بيشه‌زار و درختچه‌زار‌ها، دامنه هاي‌ محدب با رطوبت پستي‌وبلندي زياد (بيش‌تراز 12) و افزايش افت سطح آب زيرزميني رخ داده‌است. نقشه‌ي پهنه‌بندي حساسيت فرونشست زمين بااستفاده از مدل جمعي تعميم‌يافته در نرم‌افزار آماري آر براي منطقه تهيه شد. نتايج ارزيابي مدل جمعي تعميم‌يافته با استفاده از 30 % نقاط استفاده‌نشده در فرايند مدل‌سازي، و منحني تشخيص عمل‌كرد نسبي نشان داد كه دقت نقشه ‌ي حساسيت فرونشست زمينِ تهيه‌شده با استفاده از مدل عمومي تجميع يافته خيلي‌زياد (20.81 %) است. بنابراين، اين نقشه مي تواند كمك مؤثري به مديريت بهينه‌ي منابع آب و جلوگيري از بروز مجدد اين پديده در منطقه كند. نتايج رتبه‌بندي عوامل مؤثر به‌دست‌آمده از مدل جمعي تعميم‌يافته  نشان داد كه عوامل طبقات ارتفاعي، تغييرات كاربري زمين و جهت شيب، به ترتيب در رتبه‌هاي بيش‌تر بودند.