مناسبات اردوي زرين با آل جلاير

با تقسيم قلمرو امپراتوري مغولان ميان فرزندان و نوادگان چنگيز خان، ارتباط ميان اعضاي يك خاندان به عرصه روابط ميان حكومت‌هاي مختلف انجاميد. در اين ميان، مناسبات فرمانروايان دشت قبچاق(اردوي زرين) با شاخه ايلخاني در ايران و به تبع آن حكومت آل جلاير به عنوان وارثان سياسي ايلخانان بسيار حائز اهميت است. اگر چه جلايريان به خاندان امپراتوري وابسته نبودند، اما به عنوان يكي از قبايل مغولي، هم در نخستين فتوحات چنگيز و هم در تأسيس دولت ايلخانان نقش عمده داشتند. به علاوه، آنها در مناسبات با خوانين دشت قبچاق، جايگزين ايلخانان شدند. اين پژوهش، كه با روش تاريخي و با تكيه بر منابع دسته اول انجام شده است، به بررسي روابط و مناسبات اردوي زرين با حاكمان جلايري اختصاص دارد. فرض ما اين است كه رويكرد خوانين دشت قبچاق در مناسبات با جلايريان، تداوم همان سياست‌هاي جنگ‌طلبانه پيشين در ارتباط با ايلخانان بود. بر پايه اين تحقيق، آذربايجان در محور اين مناسبات قرار داشت و تبريز بارها عرصه منازعات بود. ظهور تيمور به عنوان دشمن مشترك، اگر چه مي‌توانست در روابط جلايريان با اردوي زرين نقطه عطف باشد، اما طرح اتحاد ميان آنان سرانجام به نتيجه نرسيد و به زوال هر دو دولت انجاميد.