پديد آورندگان :
احمدپور، عباس دانشگاه زابل , فتحيان، حسين دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز - گروه مهندسي منابع آب , مقسمي، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز
كليدواژه :
تبخير ماهانه , مدل دو-خطي , مدلSARIMA , حوضه مارون
چكيده فارسي :
برنامه‌ريزي صحيح براي استفاده بهينه از منابع آبي با هدف رسيدن به توسعه پايدار از اهميت خاصي برخورداراست. آگاهي از مقدار دقيق تبخير كه يكي از پارامترهاي مهم براي برنامه‌ريزي‌هاي منابع آب، مديريت آبياري و توليدات زراعي است امري اجتناب ناپذير مي‌باشد. از سوي ديگر عدم‌كفايت ايستگاه‌هاي تبخير سنجي و ابهام در كيفيت داده‌ها پژوهشگران را به سمت مدل‌هاي برآورد سوق داده است. در اين مقاله با بكارگيري مدل‌هاي خطي سري زماني SARIMA و مدل دو-خطي (BiLinear)، تبخير ماهانه در ايستگاه ايدنك واقع در حوضه مارون استان خوزستان برآورد شد. براي مدل‌سازي سري زماني از داده‌هاي تبخير ماهانه ايستگاه ايدنك با طول دوره اماري 32 سال (1392-1360) استفاده شد. براي صحت‌سنجي مدل‌هاي سري زماني SARIMA برازش يافته، از مقادير آماره آزمون پورت مانتو، و باقي‌مانده‌اي توابع خودهمبستگي و خودهمبستگي جزيي استفاده‌شده و براي انتخاب بهترين مدل SARIMA، از معيار شوارتز SBC بهره گرفته‌شد. همچنين براي صحت،سنجي مدل‌هاي دوخطي از آماره پورت مانتئو استفاده گرديد. از ميان مدل‌هاي SARIMA، مدل SARIMA(1,0,1)*(1,0,1)12 و از ميان مدل‌هاي دو-خطي، مدل BL(7,0,1,1) برازش يافته بر سري زماني تبخير ماهانه ايدنك مناسب تشخيص داده شدند. مقايسه مقادير معيارهاي آماري دو مدل مذكور نشان داد كه مدل BL(7,0,1,1) با ضريب تعيين (R2) برابر با 89 /0، ريشه ميانگين مربعات خطا (RMSE) برابر با 945 /2 ميلي‌متر، ميانگين قدرمطلق انحراف ((MAD برابر با 618/ 0ميلي‌متر از دقت بيشتري نسبت به مدلSARIMA(1,0,1)*(1,0,1)12 در برآورد تبخير ماهانه در ايستگاه ايدنك برخوردار مي‌باشد.
