انعكاس مضامين تاريخي اجتماعي در رمان «وقت جنگ دوتارت را كوك كن»

رمان «وقت جنگ دوتارت را كوك كن» نوشته يوسف قوجق (1394)، رماني اقليمي، تاريخي است كه توسعه‌طلبي‌هاي روسيه تزاري در بيابان‌هاي شرقي درياي خزر را در روايتي ادبي بازگو مي كند. اين رمان نخستين اثر ادبي است كه با رويكرد رئاليسم اجتماعي، حقايق تاريخي، سياسي و اجتماعي از نسل كشي مشهور به منطقه گوك تپه را بيان مي كند. در اين پژوهش به شيوه تحليل محتوا با رويكرد توصيفي تفسيري، انعكاس رويدادي تاريخي در اين اثر ادبي بررسي شده است. نقطه عزيمت پژوهش بر دو پرسش قرار گرفته كه آيا نويسنده توانسته با پرهيز از احساسات صرف، واقعه اي تاريخي را انعكاس دهد؟ همچنين ميزان ارجاعات تاريخي اين رمان تا چه اندازه با اسناد تاريخي مطابقت دارد؟ تحليل يافته ها نشان مي دهد، نويسنده با انعكاس دقيق زمينه هاي حمله قشون روسيه تزاري طي سه نبرد با مردم تركمن صحرا در سال هاي 1873، 1878 و 1881ميلادي، روايتي ادبي منطبق با اسناد تاريخي از چگونگي واقعه گوك تپه و مرگ قريب به پانزده هزار نفر در ميان سكوت دولت قاجار و سرانجام انعقاد قرارداد آخال براي واگذاري بخشي از سرزمين ايران به روسيه تزاري را پديد آورده است.