منازعات جانشيني بويهيان و تأثير آن بر افول فرهنگ و تمدن اسلامي با تأكيد بر علوم عقلي

در قرون چهارم و پنجم، حاكميت بويهي با ماهيت خانداني،بخش قابل توجهي از قلمرو اسلامي را زير فرمان داشت. اگر چه در قرن چهارم، فرهنگ و تمدن اسلامي در اوج رونق و شكوفايي بود؛ ولي تحت تأثير عوامل متعدد از قرن پنجم به بعد، روند افول و سير نزولي به خود گرفت. تقارن زماني اين پديده با دوران ضعف سياسي ناشي از منازعات داخلي در حكومت بويهيان، مؤيد اين پندار است كه بين دو پديده، رابطه علّي معلولي برقرار بوده است. اين پژوهش با روش توصيفي-تحليلي، ضمن تشريح اين منازعات به بررسي و تبيين تأثير آن‌ها در فرهنگ و تمدن اسلامي پرداخته، به اين پرسش پاسخ مي‌دهد كه منازعات جانشيني بويهيان چگونه بر افول فرهنگ و تمدن اسلامي به ويژه علوم عقلي اثر گذاشت؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه منازعات جانشيني بويهيان به كاهش قدرت سياسي اميران اين سلسله منجر شد و اين امر نيز به نوبه خود ضعف نهاد وزارت، قدرت يابي رقيبان سياسي سلطان، تضعيف رونق اقتصادي، تشديد ناامني‌هاي اجتماعي، گسترش منازعات فرقه‌اي و شيوع جريان‌هاي فكري عقل‌ستيز را در پي داشت كه اين عوامل موجبات ركود علوم عقلي و در نتيجه افول و انحطاط فرهنگ و تمدن اسلامي را فراهم ساختند.