جايگاه مفهوم جنگ عادلانه در سيره نظامي صلاح الدين ايوبي

دوران بيست و دو ساله (567ـ589 ق) سلطنت صلاح الدين ايوبي، بنيانگذار ايوبيان مصر و شام، با ده ها نبرد با صليبيان همراه بود. افزون بر آن، نبردهاي وي با اميران مسلمان در مصر، شام و شمال عراق نيز جريان داشت. اين مقاله بر آن است تا حاصل پژوهش تاريخي خود در منابع اسلامي و برخي پژوهش هاي مسيحيان را كه از روشي توصيفي ـ تحليلي فراهم آمده است، با رهيافت معرفي شده از نظريه جنگ عادلانه بكاود تا به اين پرسش پاسخ دهد كه رفتار و سياست هاي نظامي اين چهره تاريخي تا چه حدّ با اصول جنگ عادلانه قابل تطبيق است؟ دستاورد اين پژوهش نشان از آن دارد كه رفتار نظامي صلاح الدين بيش تر با نظريه واقع گرايانه جنگ تطبيق دارد تا با مفهوم و اصول نظريه جنگ عادلانه؛ زيرا در حالي كه اصول جنگ عادلانه را جنگي قانونمند براي رسيدن به صلح و با اجتناب از رفتار خشونت بار با غير نظاميان، اسيران و فضاهاي محيطي مورد تهاجم مي دانند، در كارنامه صلاح الدين، جنگ هايي براي رسيدن به سلطه بيش تر، همراه با انتقام جويي و تهاجم هاي نامتعارف آسيب زا براي غير نظاميان ديده مي شود؛ لذا به رغم رفتارهاي سلطان ايوبي در رعايت موازين اخلاقي در بسياري جنگ ها، خشونت و قدرت طلبي در موارد متعددي از ديگر جنگ هاي وي ديده مي شود.