كليدواژه :
دانه روغني , رقم , تعداد دانه در طبق , وزن دانه , روغن
چكيده فارسي :
به منظور بررسي تاثير تراكم بوته بر صفات مورفولوژيك، عملكرد و اجزاي عملكرد آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي بيرجند در سال 1388 اجرا گرديد. در اين پژوهش رقم آفتابگردان (ارقام پروگرس، هايسان 36، زاريا و آل استار) به عنوان عامل اصلي و تراكم (5، 5/ 7 و 10 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعي بود. نتايج نشان داد كه صفات مورفولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد و عملكرد روغن به طور معني‌داري تحت تاثير رقم قرار گرفت و تراكم بوته نيز به طور معني‌داري همه صفات مذكور و درصد روغن به جز تعداد برگ در بوته را تحت تاثير قرار داد. رقم پروگرس از نظر ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد برگ در بوته، قطر طبق، وزن صد دانه، عملكردهاي دانه و روغن در گروه آماري برتر نسبت به ساير ارقام قرار گرفت. همچنين با افزايش تراكم از 5 به 10 بوته در متر مربع، ارتفاع بوته و عملكردهاي دانه، بيولوژيك و روغن به ترتيب 2 /13، 5 /49 ، 5 /67 و 8 /64 درصد افزايش و تعداد دانه در طبق، وزن صد دانه و شاخص برداشت به ترتيب 8 /14، 8 /12 و 6 /8 درصد و به طور معني‌داري كاهش يافت. به طور كلي نتايج حاكي از آن است كه رقم پروگرس با تراكم 10 بوته در متر مربع با عملكردهاي دانه 2 /2253 كيلوگرم در هكتار و روغن 9 /1223 كيلوگرم در هكتار براي زراعت آفتابگردان در شرايط اين تحقيق مناسب مي‌باشد.
چكيده لاتين :
To study the effect of plant density on some morphological traits, oil percent, yield and yield
components of sunflower cultivars, an experiment was conducted at Research Field of Birjand branch
Islamic Azad University, Iran in 2009 as a split-plot experiment arranged on a randomized complete
blocks design with three replication. In this research main plots were sunflower cultivar in four levels
(Progres, Hisan 36, Zaria and Star) and sub-plots were plant density in three levels (5, 7.5 and 10 plants
m-2). The results indicated that the effect of cultivar on morphological traits, yield and yield components
and oil yield were significant. Also, all mentioned traits and oil percent were significantly affected by
plant density with exception on leaf number per plant. Mean comparison also indicated that Progres
cultivar was significantly superior for plant height, stem diameter, leaf number per plant, head diameter,
100- seed weight and harvest index as compared with other cultivars. Also, increased density from 5 to 10
plants m-2 increased plant height and yields of seed, biological and oil, 13.2, 49.5, 67.5 and 64.8 %
respectively, but significantly decreased seed number per head, 100-seed weight and harvest index, 14.8,
12.8 and 8.6 %, respectively. Overall, it is recommended to use Progres cultivar with the density of 10
plants m-2 for the cultivation of sunflower under the conditions of this study.
