«معشوقِ پهلوان» بازشناخت صورت دوگانۀ كهن‌الگوي پري در تقابل با شش شخصيت حماسي

ز ديدگاه روان‌شناسي تحليلي، بر‌اساس نظريات كارل گوستاو يونگ، كهن‌الگوها عناصر مشترك در ضمير ناخودآگاه انسان‌‌ها هستند و اسطوره‌‌ها از تجلّي‌‌گاه‌‌هاي كهن‌الگوها به‌شمار مي‌‌روند. پري، از جمله كهن‌الگوها يا ميراث رواني مشترك بشر است كه در بخش غنايي داستان‌‌هاي حماسي وجود دارد. هدف اين جستار، شناسايي و بازشناخت پري و ويژگي‌‌هاي آن در روايات رستم و سهراب، برزونامه، بانوگشسپ‌نامه، فرامرزنامه، شهريارنامه و جهانگيرنامه است. قهرمانان اصلي اين روايات، شامل رستم و ديگر پهلوانان كه همگي از نسل اويند، در بخش غنايي داستان‌‌ها، درتقابل با پري قرار مي‌‌گيرند. اين پژوهش، به روش تحليلي-توصيفي گرد آمده‌است. با واكاوي كهن‌الگوي پري در اين داستان‌‌ها، آنچه دريافت شده آن است كه پري، صورتي دوگانه دارد؛ گاهي نقش آنيماي پهلوان را به‌صورت مثبت و سازنده برعهده دارد و موجب تثبيت شخصيت و كمك به او در رسيدن به كمال‌‌يابي مي‌‌شود و گاهي به‌صورت زن جادو، بازتابي از آنيماي منفي پهلوان و سايه است كه مانع از رسيدن به فرديت‌يابي مي‌‌شود و بايد كنترل شود. همچنين به اين نكته پرداخته شده‌است كه چگونه كهن‌الگوي پري كه داراي نقش مثبت در ايران باستان است، به زن جادو در ادبيات مزديسنايي تبديل شده‌است.