بررسي چينش متن التماس‌نامه‌هاي برگه‌هاي امتحاني: مطالعه گام‌ها و گامك‌ها

با اينكه بررسي واحد متن در زبان و چينش متن و به تعبيري نحو متن، به‌ويژه ازجنبه ارتباطي، از اهميت بسياري برخوردار است، واحد متن درمقايسه با واحدهاي جمله و كوچك‌تر از آن، كمتر بررسي شده است. در اين جُستار كوشيديم با مطالعه يكي از ژانرهاي زباني خاص، اين موضوع را بررسي كنيم؛ بنابراين، يادداشت‌هاي دانش‌آموزان و دانشجويان كرمانشاهي در پايان برگه‌هاي امتحاني براي كسب نمره بيشتر را كه در اينجا «التماس‌نامه» مي‌ناميم، به‌طور مقايسه‌اي بررسي كرديم. داده‌هاي پژوهش شامل يادداشت‌هاي 25 دانشجوي دانشگاه آزاد واحد كرمانشاه در پايان برگه‌هاي امتحاني و 25 يادداشت از دانش‌آموزان پسر سال‌هاي دوم و سوم دبيرستان شهر كرمانشاه در سال 1389 است. التماس‌نامه‌ها را براساس ساختارهاي چينش گام‌ها و گامك‌ها بررسي كرديم. هدف از اين بررسي، يافتن الگوهاي مختلف چينش گام‌ها و گامك‌ها (گام‌هاي فرعي) طبق ديدگاه بايبر، كارنر و اٌپتون (2007) و ساساني و يزداني (1392) است؛ به سخن ديگر، اينكه هر التماس‌نامه دربرگيرنده چه گام‌هايي است و بيشترين و كمترين گام‌ها به چه گروهي‌ تعلق دارند. نتايج نشان مي‌دهند اين يادداشت‌ها به‌طور كلي شامل چهار گام «تعارف آغازين»، «درخواست»، «دليل» و «تعارف پاياني» هستند. به‌طور خلاصه، در هردو گروه يادداشت‌هاي دانش‌آموزان و دانشجويان، حداكثر چينش چهارگامي و حداقل دوگامي ديده مي‌شود. با اين حال، بسامد كاربرد گام‌ها در هر گروه متفاوت است؛ به‌گونه‌اي كه در گروه دانش‌آموزان، گام «درخواست» بيشترين فراواني و در گروه دانشجويان، گام «تعارف پاياني» كمترين فراواني را دارد. در بررسي الگوي گام‌ها، چينش چهارگامي گسسته در هردو گروه از بقيه الگوها پركاربردتر است و چينش دوگامي دربين الگوها كم‌كاربردترين به‌شمار مي‌رود.