توزيع پرسشواژه در جملات پرسشي تك‌پرسشواژه‌اي در فارسي

اين پژوهش، از روشي كيفي پيروي مي كند تا توزيع پرسش واژه را در جمله هاي پرسشي تك پرسش واژه‌اي فارسي، در چارچوب رويكرد اشتقاقي و نحو فاقد مشخصه مورد بررسي قرار دهد. همچنين مقاله حاضر، در پي بررسي آن است كه چرا در بعضي ساخت‌ها پرسشواژه ضرورتاً به‌ صورت درجا ظاهر مي گردد، در حالي كه در برخي ديگر درجا بودن يا نبودن آن، كاملاً اختياري است. در اين پژوهش، زبان‌ها باتوجه به تنوع توزيع پرسش واژه، به دو دسته زبان‌هاي داراي پرسش واژه ثابت و پرسش واژه غير ثابت تقسيم شدند كه زبان فارسي در دسته دوم قرار دارد. سپس، با تكيه بر اين تقسيم‌بندي و با بهره‌گيري از دامنه‌ نمايي و بازادغام نشان داديم كه پرسش واژه در تمامي زبان‌ها به‌صورت اجباري در دو جايگاه ادغام مي‌شود. آن گاه استدلال كرديم كه تلفظ يكي از دو پرسش واژه ادغام شده حاصل تعاملي است كه ميان نظام‌هاي خوانشي و بيروني‌ساز برقرار مي‌شود. در همين راستا، با بازنگري عملكرد پيش‌آوري كانون نشان داديم كه نمي‌توان پيش آوري كانون را عامل بازادغام (يا همان حركت) پرسش‌واژه به‌حساب آورد، بلكه صرفاً عاملي است در جهت تلفظ بالاترين پرسش‌واژه. در نهايت، با بررسي ساخت‌هاي داراي افعال ربطي نشان داديم كه وجود/عدم وجود فعل ربطي در كنار پرسش‌واژه مي تواند عامل موثري در تلفظ بالاترين پرسش‌واژه به‌ تنهايي باشد. بر اين اساس، اصلي با عنوان « اصل تلفظ بالاترين پرسش‌واژه» صورت‌بندي شد. بر پايه اين اصل نشان داده شد كه بر خلاف رويكردهاي موجود درباره پرسش‌واژه در فارسي، مي توان اختياري يا اجباري بودن حركت پرسش‌واژه را به ‌صورتي كاملاً يك پارچه تحليل كرد.