بررسي عملكرد ماده خشك و كارآيي مصرف آب سورگوم علوفه‌اي در شرايط كم‌آبي و كاربرد سوپرجاذب

Studying the dry matter yield and water use efficiency of forage sorghum under water deficit and applying superabsorbent polymer

به منظور بررسي امكان كاهش آب مورد نياز سورگوم علوفه‌اي رقم اسپيدفيد با كاربرد سوپرجاذب، بدون كاهش عملكرد ماده خشك و افزايش كارآيي مصرف آب و همچنين بررسي بازده اقتصادي مصرف سوپرجاذب، آزمايشي در منطقه دشتك زاهدان طي سال‌هاي 1392 و 1393 به‌صورت كرت‌هاي دو بار خرد شده با 4 رژيم آبياري، شامل تامين 40، 60، 80 و 100 درصد آب مورد نياز گياه براساس تبخير و تعرق پتانسيل گياه در كرت‌هاي اصلي، 4 سطح سوپرجاذب 0، 75، 150 و 225 كيلوگرم در هكتار در كرت‌هاي فرعي و برداشت (چين) به عنوان عامل فرعي-فرعي در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار انجام شد. نتايج نشان داد كه اثر رژيم آبياري، سوپرجاذب و اثر متقابل آن‌ها بر عملكرد ماده خشك و كارآيي مصرف آب و همچنين بررسي بازده اقتصادي مصرف سوپرجاذب معني دار بود. مدل‌هاي رگرسيون برآورد شده نشان داد كه كاربرد سوپرجاذب اگرچه در تيمار 100 درصد آبياري بر عملكرد ماده خشك و كارآيي مصرف آب تاثيري نداشت اما در ساير تيمارهاي آبياري باعث افزايش عملكرد ماده خشك و كارآيي مصرف آب شد. بنابراين با كاربرد 75 كيلوگرم سوپرجاذب در هكتار، همراه با 20 درصد كاهش آب مورد نياز سورگوم در مناطق خشك، مي‌توان عملكرد ماده خشك و كارآيي مصرف آبي مشابه شرايط تامين 100 درصد آب مورد نياز سورگوم داشت. همچنين بيش‌ترين بازده اقتصادي كاربرد سوپرجاذب، در سطح 75 كيلوگرم سوپرجاذب و تامين 80 درصد آب مورد نياز سورگوم به دست آمد.

In order to investigate the possibility of decreasing the water requirements forage sorghum (Sorghum bicolor L. var speedfeed) with applying of superabsorbent (SAP), without decreasing the dry matter yield and increasing the water use efficiency, and also to investigate the economic efficiency of applying superabsorbent (SAP), this experiment was conducted in Dashtak region of Zahedan during 2013 and 2014 seasons in a split plot with four irrigation regimes, providing 40, 60, 80 and 100% of the water needed sorghum, calculated from pan evaporation as main plots and four amounts of SAP (0, 75, 150 and 225 kg ha-1) as subplots based on a completely randomized block design with three replications. The results showed that the effect of irrigation regimes, SAP levels and their interaction on dry matter yield, water use efficiency as well as the economic efficiency were significant. The regression models estimated showed that SAP in 100% ETc treatment had no effect on the dry matter yield and water use efficiency but in the other irrigation treatments caused an increased in these traits. Therefore, applying 75 kg SAP per hectare along with a 20% decrease in the sorghum’s water requirement in arid regions, the dry matter yield and water use efficiency is maintained similar to 100% sorghum’s water requirement. Also the hightest economic efficiency of SAP was secured at 75 kg SAP per hectare SAP level and 80% of sorghum’s water requirement.